حرفهاي فريدون جيراني درباره بالا رفتن دستمزد ستارگان سينما
( گلزار فقط روي بالا رفتن دستمزد خودش تاثير داشته نه ديگران)
سينماي ما - اين روزها مساله دستمزد بازيگران و بالا‌رفتن هزينه توليد فيلم در سينماي ايران بحث روز است. حرفهاي فريدون جيراني كه از كارگردانان مطرح سينماي ايران است و در فيلم‌هايش هميشه از بازيگر حرفهاي و ستاره استفاده كرده، در اين باره شنيدني است:
1. چقدر با بالا‌رفتن دستمزد بازيگران سينما موافق هستيد؟
وقتي تهيه‌كننده‌اي قرار است فيلمي بسازد كه به واسطه چهره و حضور بازيگر سود سرشار ببرد، اين حق بازيگر است كه دستمزد بالا‌يي از تهيه‌كننده طلب كند. مساله دستمزد بازيگران سينما هم بحث چندان جديدي نيست.
از زمان شناختن و مطرح‌شدن ستاره‌ها در سينما، هميشه درباره آن بحث و اظهارنظر شده است. چه زماني كه فردين ستاره سينماي دهه 40 ايران دستمزدي معادل 300 هزار تومان مي‌گرفت (البته اين دستمزد را فقط براي دو فيلم گرفت و در ديگر فيلم‌ها 200 هزار تومان دستمزد مي‌گرفت) چه در حال حاضر كه صحبت از دستمزدهاي چندميليوني بازيگراني مثل محمدرضا گلزار و هديه تهراني است. در آن زمان هم كارگردانان و ديگر عوامل فني يك پروژه دستمزدهاي بسيار پاييني داشتند. فرضا كارگردان براي ساخت يك فيلم فقط دو يا پنج هزار تومان دستمزد مي‌گرفت، در حالي كه بازيگران دستمزد 50 يا 100 هزار توماني مي‌گرفتند، اما مساله اين است كه فردين با كارگرداني كار نمي‌كرد كه دستمزد 100 هزار توماني بگيرد. زماني كه فردين از محبوبيت افتاد و ديگر مانند سابق ستاره نبود، حاضر شد در فيلم مسعود كيميايي كه كارگرداني بزرگ و با دستمزد بالا بود، كار كند.
2. علت اين افزايش دستمزد را در چه مي‌دانيد؟
وقتي قرار است تهيه‌كننده فيلمي بسازد كه داستان و روايت، كارگردان حرفهاي و عوامل فني كار كشته در آن اهميت ندارد و قرار است تمام بار فيلم بر دوش بازيگر و چهره باشد، تهيه‌كننده نمي‌تواند انتظار داشته باشد كه بازيگر پول كمي طلب كند. وظيفه تهيه كننده اين است كه پول چيزي كه فيلمش بر آن متكي است، يعني چهره و ستاره را بدهد. بازيگر هم حق دارد بگويد اين مقدار دستمزد مي‌خواهم و اين اصلا توقع بي‌جايي نيست.
اين بازتاب همان جرياني است كه ما را به سينماي فيلم فارسي دهه 40 برمي‌گرداند يا سينماي اواخر دهه 30 كه بازيگران در آن احقاق حقوق كردند و گفتند چهره ما فيلم را مي‌سازد، چهره ما است كه باعث فروش فيلم مي‌شود، وگرنه اين فيلم، اثري نيست كه تماشاگر را به سينما بكشاند. البته ستاره ها تا حدودي هم درست مي‌گويند، چون اگر چهره او نباشد كه فيلم 100 ميليون هم نمي‌فروشد، پس تهيه‌كننده بايد براي چيزي كه باعث درآمد و سودش مي‌شود، پول خوبي بپردازد.
3. يعني اگر كارگردان خوب و حرفهاي باشد، اين اتفاق نمي‌افتد و بازيگر دستمزد بالا طلب نمي‌كند؟
اين اتفاق در مقابل كارگردان حرفهاي سينما كم مي‌افتد.
4. پس چرا بهرام بيضايي كه يك دوره‌اي، بازيگران حاضر بودند به‌خاطر او مجاني هم بازي كنند، با او سر دستمزد به اختلا‌ف مي‌رسند و از بازي انصراف مي‌دهند؟
قضيه بيضايي را بايد جزو استثنائات گذاشت. قاعده‌اش اين است كه اين اتفاق در مورد كارگردانان حرفهاي نمي‌افتد.
فقط بيضايي نيست، خيلي از كارگردانان ديگر هستند.
5. مثلا كي؟
خود شما، يا فرضا حاتمي‌كيا... به هر حال شما كارگردانان حرفهاي اين سينما هستيد. كدام بازيگر حاضر است از دستمزد خودش بگذرد...
هيچ كس، اما دستمزدي كه از من يا حاتمي‌كيا مي‌گيرند، دستمزد واقعي‌شان است؛ نه دستمزدهايي كه رقم آنها در سينماي ايران طبيعي نيست.
6. بالا‌رفتن ميزان توليد فيلم به‌ويژه در تلويزيون و ساخت تله فيلم را در بالا‌رفتن دستمزد بازيگران موثر مي‌دانيد؟
بالا‌رفتن توليد فيلم در تلويزيون روي دستمزد بازيگران دو و سه سينما تاثير گذاشته و چندان ربطي به دستمزد ستاره‌ها ندارد.
به هر حال حجم كار بيشتر شده و بازيگران درآمد بيشتري پيدا كرده‌اند...
الا‌ن شما يك بازيگر نقش دو پيدا نمي‌كنيد كه بيكار باشد. در حال حاضر همين بازيگران با كمتر از 10 ميليون حاضر نيستند بازي كنند.
7. بنابراين وقتي ليلا حاتمي و علي مصفا با هم در يك سريال بازي مي‌كنند. 150 ميليون گرفتند؟
در يك ماه 150 ميليون تومان نگرفتند. قرارداد ماهيانه بستند.
به هر حال براي يك سريال چنين دستمزدي از تلويزيون گرفته‌اند.
من هم شنيده‌ام.
8. پس شما از موافقان بالا‌رفتن دستمزد بازيگران هستيد؟
من موافق نيستم، اما اين بلا‌يي است كه خود تهيه‌كنندگان مسبب آن بودند، پس نمي‌توانند به آن معترض باشند.
چون در ساخت يك فيلم از همه چيز زدند و فقط متكي شدند به يك چهره...
دقيقا. در قبل از انقلا‌ب چرا فردين 300 تومان دستمزد مي‌گرفت، براي اينكه در كنار فردين يك ظهوري بود. كارگردان هم نداشت، در فيلمنامه هم دخالت مي‌كرد و هرجور مي‌خواست ديالوگ‌ها را عوض مي‌كرد...
9. پس خود ستاره‌ها هم در بالا‌بردن دستمزدها نقش داشتند؟
فردين در قبل از انقلا‌ب در اين قضيه بسيار نقش داشت...
10. و در حال حاضر محمدرضا گلزار اين نقش را به‌عهده گرفته است؟
گلزار در بالا‌بردن دستمزد خودش فقط نقش داشته نه دستمزد ديگر بازيگران . اما فردين اقتصاد سينماي قبل از انقلا‌ب را متحول كرد...
حتي سالن‌سازي را رونق داد...
بله. در جنوب شهر، سالن‌هاي متعدد ساخته مي‌شد تا فيلم‌هاي فردين در آن نمايش پيدا كند. ما در سال 1330 در تربت حيدريه زندگي مي‌كرديم كه دو سينما داشت كه فيلم فارسي هم در آن كم نمايش داده مي‌شد، ولي از سال 44 به بعد فيلم فرنگي بساطش جمع شد. يعني حتي يك فيلم فرنگي هم ديگر اكران نشد. براي اينكه فيلم‌هاي فارسي اينقدر زياد بود كه فرصت نمي‌شد فيلم فرنگي نمايش پيدا كند. فيلم فرنگي از بازار شهرستان‌ها رفت.
به هر حال ستاره و ستاره‌سازي وابسته به سينماي صنعتي است. سينماي صنعتي مرتب درحال توليدكردن فيلم است تا گردش مالي داشته باشد. مثلا چهره‌اي مثل بيك ايمان‌وردي اگر سينما صنعتي نباشد كه بازيگر نمي‌شود، چه برسد به اينكه ستاره شود.
صددرصد بي‌تاثير نيست. اگرچه هنوز سينماي ما آنچنان صنعتي نيست
( گلزار فقط روي بالا رفتن دستمزد خودش تاثير داشته نه ديگران)
سينماي ما - اين روزها مساله دستمزد بازيگران و بالا‌رفتن هزينه توليد فيلم در سينماي ايران بحث روز است. حرفهاي فريدون جيراني كه از كارگردانان مطرح سينماي ايران است و در فيلم‌هايش هميشه از بازيگر حرفهاي و ستاره استفاده كرده، در اين باره شنيدني است:
1. چقدر با بالا‌رفتن دستمزد بازيگران سينما موافق هستيد؟
وقتي تهيه‌كننده‌اي قرار است فيلمي بسازد كه به واسطه چهره و حضور بازيگر سود سرشار ببرد، اين حق بازيگر است كه دستمزد بالا‌يي از تهيه‌كننده طلب كند. مساله دستمزد بازيگران سينما هم بحث چندان جديدي نيست.
از زمان شناختن و مطرح‌شدن ستاره‌ها در سينما، هميشه درباره آن بحث و اظهارنظر شده است. چه زماني كه فردين ستاره سينماي دهه 40 ايران دستمزدي معادل 300 هزار تومان مي‌گرفت (البته اين دستمزد را فقط براي دو فيلم گرفت و در ديگر فيلم‌ها 200 هزار تومان دستمزد مي‌گرفت) چه در حال حاضر كه صحبت از دستمزدهاي چندميليوني بازيگراني مثل محمدرضا گلزار و هديه تهراني است. در آن زمان هم كارگردانان و ديگر عوامل فني يك پروژه دستمزدهاي بسيار پاييني داشتند. فرضا كارگردان براي ساخت يك فيلم فقط دو يا پنج هزار تومان دستمزد مي‌گرفت، در حالي كه بازيگران دستمزد 50 يا 100 هزار توماني مي‌گرفتند، اما مساله اين است كه فردين با كارگرداني كار نمي‌كرد كه دستمزد 100 هزار توماني بگيرد. زماني كه فردين از محبوبيت افتاد و ديگر مانند سابق ستاره نبود، حاضر شد در فيلم مسعود كيميايي كه كارگرداني بزرگ و با دستمزد بالا بود، كار كند.
2. علت اين افزايش دستمزد را در چه مي‌دانيد؟
وقتي قرار است تهيه‌كننده فيلمي بسازد كه داستان و روايت، كارگردان حرفهاي و عوامل فني كار كشته در آن اهميت ندارد و قرار است تمام بار فيلم بر دوش بازيگر و چهره باشد، تهيه‌كننده نمي‌تواند انتظار داشته باشد كه بازيگر پول كمي طلب كند. وظيفه تهيه كننده اين است كه پول چيزي كه فيلمش بر آن متكي است، يعني چهره و ستاره را بدهد. بازيگر هم حق دارد بگويد اين مقدار دستمزد مي‌خواهم و اين اصلا توقع بي‌جايي نيست.
اين بازتاب همان جرياني است كه ما را به سينماي فيلم فارسي دهه 40 برمي‌گرداند يا سينماي اواخر دهه 30 كه بازيگران در آن احقاق حقوق كردند و گفتند چهره ما فيلم را مي‌سازد، چهره ما است كه باعث فروش فيلم مي‌شود، وگرنه اين فيلم، اثري نيست كه تماشاگر را به سينما بكشاند. البته ستاره ها تا حدودي هم درست مي‌گويند، چون اگر چهره او نباشد كه فيلم 100 ميليون هم نمي‌فروشد، پس تهيه‌كننده بايد براي چيزي كه باعث درآمد و سودش مي‌شود، پول خوبي بپردازد.
3. يعني اگر كارگردان خوب و حرفهاي باشد، اين اتفاق نمي‌افتد و بازيگر دستمزد بالا طلب نمي‌كند؟
اين اتفاق در مقابل كارگردان حرفهاي سينما كم مي‌افتد.
4. پس چرا بهرام بيضايي كه يك دوره‌اي، بازيگران حاضر بودند به‌خاطر او مجاني هم بازي كنند، با او سر دستمزد به اختلا‌ف مي‌رسند و از بازي انصراف مي‌دهند؟
قضيه بيضايي را بايد جزو استثنائات گذاشت. قاعده‌اش اين است كه اين اتفاق در مورد كارگردانان حرفهاي نمي‌افتد.
فقط بيضايي نيست، خيلي از كارگردانان ديگر هستند.
5. مثلا كي؟
خود شما، يا فرضا حاتمي‌كيا... به هر حال شما كارگردانان حرفهاي اين سينما هستيد. كدام بازيگر حاضر است از دستمزد خودش بگذرد...
هيچ كس، اما دستمزدي كه از من يا حاتمي‌كيا مي‌گيرند، دستمزد واقعي‌شان است؛ نه دستمزدهايي كه رقم آنها در سينماي ايران طبيعي نيست.
6. بالا‌رفتن ميزان توليد فيلم به‌ويژه در تلويزيون و ساخت تله فيلم را در بالا‌رفتن دستمزد بازيگران موثر مي‌دانيد؟
بالا‌رفتن توليد فيلم در تلويزيون روي دستمزد بازيگران دو و سه سينما تاثير گذاشته و چندان ربطي به دستمزد ستاره‌ها ندارد.
به هر حال حجم كار بيشتر شده و بازيگران درآمد بيشتري پيدا كرده‌اند...
الا‌ن شما يك بازيگر نقش دو پيدا نمي‌كنيد كه بيكار باشد. در حال حاضر همين بازيگران با كمتر از 10 ميليون حاضر نيستند بازي كنند.
7. بنابراين وقتي ليلا حاتمي و علي مصفا با هم در يك سريال بازي مي‌كنند. 150 ميليون گرفتند؟
در يك ماه 150 ميليون تومان نگرفتند. قرارداد ماهيانه بستند.
به هر حال براي يك سريال چنين دستمزدي از تلويزيون گرفته‌اند.
من هم شنيده‌ام.
8. پس شما از موافقان بالا‌رفتن دستمزد بازيگران هستيد؟
من موافق نيستم، اما اين بلا‌يي است كه خود تهيه‌كنندگان مسبب آن بودند، پس نمي‌توانند به آن معترض باشند.
چون در ساخت يك فيلم از همه چيز زدند و فقط متكي شدند به يك چهره...
دقيقا. در قبل از انقلا‌ب چرا فردين 300 تومان دستمزد مي‌گرفت، براي اينكه در كنار فردين يك ظهوري بود. كارگردان هم نداشت، در فيلمنامه هم دخالت مي‌كرد و هرجور مي‌خواست ديالوگ‌ها را عوض مي‌كرد...
9. پس خود ستاره‌ها هم در بالا‌بردن دستمزدها نقش داشتند؟
فردين در قبل از انقلا‌ب در اين قضيه بسيار نقش داشت...
10. و در حال حاضر محمدرضا گلزار اين نقش را به‌عهده گرفته است؟
گلزار در بالا‌بردن دستمزد خودش فقط نقش داشته نه دستمزد ديگر بازيگران . اما فردين اقتصاد سينماي قبل از انقلا‌ب را متحول كرد...
حتي سالن‌سازي را رونق داد...
بله. در جنوب شهر، سالن‌هاي متعدد ساخته مي‌شد تا فيلم‌هاي فردين در آن نمايش پيدا كند. ما در سال 1330 در تربت حيدريه زندگي مي‌كرديم كه دو سينما داشت كه فيلم فارسي هم در آن كم نمايش داده مي‌شد، ولي از سال 44 به بعد فيلم فرنگي بساطش جمع شد. يعني حتي يك فيلم فرنگي هم ديگر اكران نشد. براي اينكه فيلم‌هاي فارسي اينقدر زياد بود كه فرصت نمي‌شد فيلم فرنگي نمايش پيدا كند. فيلم فرنگي از بازار شهرستان‌ها رفت.
به هر حال ستاره و ستاره‌سازي وابسته به سينماي صنعتي است. سينماي صنعتي مرتب درحال توليدكردن فيلم است تا گردش مالي داشته باشد. مثلا چهره‌اي مثل بيك ايمان‌وردي اگر سينما صنعتي نباشد كه بازيگر نمي‌شود، چه برسد به اينكه ستاره شود.
صددرصد بي‌تاثير نيست. اگرچه هنوز سينماي ما آنچنان صنعتي نيست
پستها
0 دیدگاه