- مجموعه تلويزيوني «مختارنامه» به کارگرداني داود ميرباقري، ارديبهشت ماه سال آينده روي آنتن شبکه اول سيما مي رود.



تاکنون 20 قسمت از اين مجموعه تلويزيومي آماده نمايش شده است و مديران سازمان صدا و سيما و سيما فيلم، مهندس عزت الله ضرغامي، دکتر ميرباقري و حسن اسلامي مهر از افرادي هستند که قسمت هاي آماده شده «مختارنامه» را ديده اند و طبق گفته محمود فلاح، تهيه کننده، رضايت خود را از تماشاي حاصل کار اعلام کرده اند.



«مختارنامه» اين روزها توسط مهدي حسيني وند و با نظارت ميرباقري تدوين مي شود. پيش توليد اين مجموعه از سال 81 آغاز شد، فرودين ماه سال 1383 کليد خورد و فيلمبرداري آن اول تيرماه امسال به پايان رسيد.




«مختارنامه» داستان زندگي و قيام مختار ابو عبيده بن ثقفي ملقب به ابواسحاق را در مقاطع مختلف زندگي وي روايت مي‌کند. شهرت مختار به دليل قيامي است که پس از واقعه عاشورا با هدف خونخواهي از شهداي دشت کربلا توسط او شکل ‌گرفت و به پيروزي رسيد. در زماني که مردم کوفه از امام حسين(ع) براي آمدن به کوفه دعوت کردند؛ او و قبيله‌اش نيز به طرفداري از امام حسين(ع) حرکت خود را آغاز کردند. اما مختار توسط عبيدالله ‌بن ‌زياد دستگير و روانه زندان ‌شد. او در روز عاشورا در زندان بود.





توطئه بني‌اميه براي قتل او به نتيجه نرسيد و در نهايت او بعد از آزادي از زندان، با شعار يالثارات الحسين(ع) قيام خود را عليه اشقياي کربلا آغاز کرد ؛ قيامي که به قصاص تمامي قاتلان کربلا و در نهايت تشکيل حکومتي شيعه و عدالت محور منجر ‌شد.


فريبرز عرب نيا، انوشيروان ارجمند، فرهاد اصلاني، ژاله علو، ابراهيم آبادي، شهرام حقيقت‌دوست، بهناز جعفري، الهام حميدي، حديث فولادوند، رضا رويگري، نسرين مقانلو، آهو خردمند، مهدي فخيم‌زاده و رضا کيانيان بازيگران اصلي اين مجموعه هستند



2- يک گزارش مفصل درباره عظيم‌ترين پروژه سيما«مختار نامه»
6 سالگي «مختار نامه»



سينماي ما - سريال مختارنامه به کارگرداني داوود ميرباقري در حالي وارد ششمين سال توليد خود مي شود که خبرهايي مبني بر توقف اين پروژه از اسفندماه سال گذشته تاکنون به گوش مي رسد. از قرار معلوم پرداخت هاي عوامل پروژه شش ساله مختارنامه به صورت ماهيانه است و عدم پرداخت حقوق اسفند و فروردين ماه آنها براي تهيه کننده بدهي هاي کلان به جا گذاشته.



اين در حالي است که اغلب عوامل مختارنامه همزمان در پروژه هاي ديگر نيز مشغول به کار هستند. خبر توقف مختارنامه در هفته هاي گذشته، واکنش هاي مختلفي را در پي داشت. در حالي که برخي از توقف اين سريال به عنوان يک پروژه ملي ابراز تاسف کردند، اسلامي مهر مدير سيمافيلم در گفت وگو با مهر ضمن تکذيب شايعه توقف، از مختارنامه به عنوان بزرگ ترين پروژه تلويزيون از دو منظر سخت افزاري و نرم افزاري ياد کرد و توقف هاي کوتاه را در مسير چنين توليدي امري طبيعي دانست.

وي در اين گفت وگو تاکيد کرد مجموعه تلويزيوني «مختارنامه» با حمايت هاي بسيار سيمافيلم ساخته مي شود و رسانه ملي براي توليد اين پروژه ملي و حرفه يي تلاش زيادي کرده است. اسلامي مهر همچنين شايعه بدهي يک ميلياردي سيمافيلم به پروژه مختارنامه را بي اساس دانست و تاکيد کرد که بدهي ها جزيي است. همزمان با اين واکنش، در نمابري که از سوي روابط عمومي سيمافيلم به رسانه ها ارسال شد، آمده بود؛ «از آنجايي که مرکز سيمافيلم نسبت به پروژه هاي مذهبي حساسيت ويژه يي دارد، بهترين عوامل براي اين پروژه ها به کار گرفته مي شوند تا کار هيچ گاه دچار مشکل و توقف نشود. البته همان طور که دوستان حرفه يي همکار مي دانند، گاهي هر پروژه يي به فراخور محتوا و مقدمات، دچار مشکلاتي از قبيل تامين تجهيزات يا آماده سازي و يافتن لوکيشن مناسب مي شود. وقفه يي کاملاً طبيعي که خيلي زود و پس از برطرف کردن موانع، پشت سر گذاشته مي شود و صدالبته اين سيمافيلم است که بيش از همه به فکر تامين هزينه اين گونه وقفه هاي اجباري است تا ديگر دوستان دغدغه يي از اين باب نداشته باشند،» توقف مختارنامه در ششمين سال توليدش در حالي رسانه يي مي شود که اغلب تهيه کنندگاني که در سيمافيلم در حال تهيه سريال يا تله فيلمي هستند، از واريز شدن بودجه هاي کلان سيمافيلم به سريال مختارنامه و امتيازهايي که براي گروه توليد آن در نظر گرفته اند، شکايت دارند و معتقدند توجه بيش از حد به گروه توليد مختارنامه، آسيب هايي جدي به توليدات آنها وارد ساخته است. داوود ميرباقري که با سريال امام علي(ع) يکي از موفق ترين توليدات تلويزيوني بعد از انقلاب را در کارنامه خود دارد، در طول شش سال گذشته فارغ از دغدغه هاي رايج کارگردان هاي ديگر، چه از جهت زمان و چه از جهت بودجه، به کيفيت کار خود انديشيده است.

در اين ميان عده يي معتقدند مديران تلويزيون بايد قدر کار او را بدانند و هرآنچه را مي خواهد در اختيارش قرار دهند و به قول معروف دندان روي جگر بگذارند تا بار ديگر شاهد يکي از سريال هاي قابل تامل بعد از انقلاب باشيم. اين عده از مختارنامه به عنوان پروژه يي ملي ياد مي کنند که بنا بر نشانه هاي موجود بعدها از آن به عنوان اثري که اقتدار فرهنگي جمهوري اسلامي را به نمايش خواهد گذاشت ياد مي شود. عده يي ديگر در حالي که منکر توانايي هاي ميرباقري در سريال سازي نيستند، نسبت به تبعيض قائل شده از سوي مديران سيما گلايه دارند. ميرباقري در مراسمي که به مناسبت پنجاه سالگي اش در شاهرود زادگاهش برگزار شد، از مختارنامه به عنوان اثري در راستاي اقتدار نظام جمهوري اسلامي ياد کرد.

داستان

مختارنامه در چهل قسمت داستان زندگي و قيام «مختار ابو عبيد ثقفي» ملقب به ابواسحاق را روايت مي کند. سريال به سه مقطع جواني، ميانسالي و پيري مختار مي پردازد. مختار يک علوي است که عشق و ارادت زيادي به خاندان پيامبر دارد. سياستمداري کهنه کار و باهوش و در عين حال جنگاوري بي نظير است. شهرت مختار به دليل قيامي است که پس از واقعه عاشورا براي خونخواهي از شهداي دشت کربلا توسط او شکل مي گيرد و به پيروزي مي رسد. در زماني که مردم کوفه از امام حسين(ع) براي آمدن به کوفه دعوت مي کنند، او و قبيله اش نيز به طرفداري از امام حسين(ع) حرکت خود را آغاز مي کنند. اما مختار توسط عبيدالله بن زياد دستگير و روانه زندان مي شود و در روز عاشورا نيز در زندان است. توطئه بني اميه براي قتل او به نتيجه نمي رسد و در نهايت او بعد از آزادي از زندان، با شعار يالثارات الحسين به خونخواهي امام حسين(ع) قيام خود را آغاز مي کند؛ قيامي که به قصاص تمامي قاتلان کربلا و در نهايت تشکيل حکومتي شيعه و عدالت محور منجر مي شود.

توليد

تدارکات اوليه براي ساخت سريال مختارنامه از مهرماه سال 1381 آغاز شد. از شهريورماه سال 1382 سريال وارد مرحله پيش توليد شد و پس از شش ماه پيش توليد، فيلمبرداري آن به شيوه 35ميلي متري در کاشان آغاز شد. گروه سازنده تا اواسط ارديبهشت ماه 83 در رمل ها و بيابان هاي کاشان بخش هايي از اين اثر را مقابل دوربين بردند. پس از آن به منطقه احمدآباد مستوفي در جنوب غربي تهران آمدند. در اين محل دکورهاي شهر کوفه در زميني به مساحت هفت و نيم هکتار براي ساخت اين سريال ساخته شده است. کاخ دارالاماره، مسجد، زندان کوفه، خانه ها، ميادين و... بناهايي است که در اين محل برپا شده تا فيلمبرداري اين سريال در آن انجام شود.

از نيمه دوم ارديبهشت ماه سال 83 فيلمبرداري در اين لوکيشن آغاز شد و اين بخش از کار همچنان ادامه دارد. بخش هايي از سريال هم در منطقه ورامين مقابل دوربين رفته است. در اين محل و در روستاي «عشق آباد»، لوکيشن هاي مربوط به «دهکده لفقا» ساخته شد که محل زندگي مختار و همسر اولش عمره بود. ضمن آنکه بخش هايي از کار هم در گندمزارهاي حوالي ورامين در نيمه اول سال 85 فيلمبرداري شد. گروه سازنده مختارنامه در زمستان سال 85 به آبادان رفتند تا بخش هاي ديگري از سريال مختارنامه را در اين لوکيشن مقابل دوربين ببرند. اين بخش ها مربوط به فضاهايي بود که در آن بر جغرافياي خاص مکاني- نخلستان، رودخانه و... - تاکيد مي شد. ساخت مختارنامه سال 1386 با فيلمبرداري در دکورهاي شهر مدائن آغاز شد. اين دکورها در مجموعه دکورهاي منطقه احمدآباد مستوفي ساخته شده بود و شامل کاخ مدائن، بازار مدائن و... بود. بخش هايي از اين صحنه ها در سال گذشته مقابل دوربين رفت و ادامه فيلمبرداري صحنه هاي باقيمانده به سال 87 و تکميل دکورها موکول شد.

از شهريور سال 86 هم گروه سازنده به شهرستان شاهرود رفتند تا در اين شهرستان جنگ هاي مختار را به تصوير بکشند. اين مرحله از کار تا پايان سال 86 ادامه يافت.

گروه سازنده مختار درصدد هستند بخش هاي ديگري از جنگ ها را در شهرک سينمايي دفاع مقدس مقابل دوربين ببرند. طبق پيش بيني گروه توليد فيلمبرداري اين سريال تا پاييز سال 87 به پايان مي رسد. گروه توليد در سال گذشته نيز پيش بيني کرده بودند که سريال تا پايان سال به اتمام برسد. شنيده مي شود در ديدار گروه توليد با عزت الله ضرغامي رئيس سازمان صدا و سيما اين قول داده شده بود، با اين حال سريال مختارنامه همچنان ادامه دارد تا رکوردي را در زمان توليد و بودجه دريافتي براي خود نسبت به ديگر توليدات تلويزيوني ثبت کند. از قرار معلوم مدت باقيمانده فيلمبرداري به بخش هاي «مکه» و «مدائن» اختصاص دارد. تدوين اين سريال به صورت همزمان از ابتداي خرداد ماه 84 آغاز شده و تلاش گروه سازنده اين است تا بعد از اتمام فيلمبرداري در سال 1388 اين سريال را براي پخش آماده کنند.



بازيگران

در سريال مختارنامه ترکيبي از بازيگران تئاتر، سينما، تلويزيون و چهره هاي جوان حضور دارند. فريبرز عرب نيا در اين سريال نقش مختار ثقفي را ايفا مي کند و ديگر بازيگران آن به ترتيب حروف الفبا به شرح زير است؛ ابراهيم آبادي، داوود آريا، روژان آريا منش، انوشيروان ارجمند، فرهاد اصلاني، محمود اردلان، کريم اکبري مبارکه، عباس اميري، رحمان باقريان، مريم

بوباني، اسماعيل پورستار، پرويز پور حسيني، معصومه تقي پور، علي جاويد فر، محمود جعفري، بهناز جعفري، صدرالدين حجازي، شهرام حقيقت دوست، محمدرضا حقگو، الهام حميدي، مير صلاح حسيني، عليرضا خندان، اسماعيل خلج، حسين خاني بيک، مسعود خدا بخشيان، ماه چهره خليلي، آهو خردمند، حبيب دهقان نسب، نصرت دستمردي، جعفر دهقان، رضا رويگري، داوود رشيدي، بهزاد رحيم خاني، امين زندگاني، جواد زيتوني، فريدون سوراني، محمد علي سليمان تاش، بهرام شاه محمد لو، جمشيد شاه محمدي، عنايت شفيعي، ولي الله شير اندامي، رامونا شاه، محمد صادقي، شهرزاد صفوي، مهرداد ضيايي، مصطفي طاري، ژاله علو، حميد رضا عطايي، احمد علامه دهر، شهرام عبدلي، حديث فولادوند، مهدي فخيم زاده، تورج فرامرزيان، محمد فيلي، هوشنگ قوانلو، فريبا کوثري، حسن کاخي، شهره لرستاني، مظفر مقدم، حسن مير باقري، حامد ميرباقري، امير مولوي، صالح ميرزا آقايي، حميد مظفري، نسرين مقانلو، احمد نمازي، فرخ نعمتي، عزيز هنرآموز، کاظم هژيرآزاد، محمد يگانه و...





3- توليد مجموعه تلويزيوني «مختار نامه» که يکي از بزرگ‌ترين و پرهزينه‌ترين پروژه‌هاي تلويزيون ايران است، مراحل پاياني خود را مي‌گذراند. اين پروژه از بهمن ماه 1381 وارد مرحله پيش توليد شده و کارگرداني آن را داوود ميرباقري بر عهده دارد.
مجموعه تلويزيوني «مختارنامه» داستان زندگي و قيام مختار ابوعبيد ثقفي، ملقب به «ابواسحاق» را در سه مقطع جواني، ميانسالي و پيري با تکيه بر قيام وي به خونخواهي واقعه کربلا روايت مي‌کند.




تاکنون 90 درصد اين مجموعه تاريخي فيلمبرداري و 85 درصد آن تدوين شده است. همچنين پيش‌بيني مي‌شود تا پايان زمستان تدوين نهايي آن تمام و سال آينده از تلويزيون پخش شود.
چهره‌هايي چون فريبرز عرب‌نيا، رضا کيانيان، جعفر دهقان، رضا رويگري، ژاله علو، فرهاد اصلاني، فريبا کوثري، نسرين مقانلو، داود رشيدي، پرويز پورحسيني، مهدي فخيم‌زاده، محمد صادقي و انوشيروان ارجمند در اين مجموعه ايفاي نقش مي‌کنند.
گفتني است که فريبزر عرب‌نيا بازيگر نقش مختار است.
«مختار نامه» که قرار است در 40 قسمت 50 دقيقه‌اي پخش شود، 110 بازيگر اصلي و 400 بازيگر فرعي داشته که تاکنون جلوي دوربين رفته‌اند. اين مجموعه بيش از 700 سکانس دارد که بيش از 100 سکانس آن صحنه‌هاي جنگ است.
ميرباقري به عنوان کارگرداني که در کارنامه خود ساخت مجموعه‌هاي تلويزيوني «امام علي» و «معصوميت از دست رفته» را دارد، معتقد است «مختار نامه» نزديک به 400 فرصت شغلي فراهم کرده است.
نمايش قيام مختار و بودجه کلان براي صدا و سيما
«مختار نامه» در رده‌بندي توليد و برآورد هزينه‌ها در سازمان صدا و سيما در رده «الف» قرار مي‌گيرد. برنامه‌هاي «الف» بالاترين ميزان بودجه و امکانات را از سازمان به خود اختصاص مي‌دهند که اغلب مجموعه‌هاي تاريخي زندگي پيامبران و امامان در اين دسته قرار مي‌گيرد.
قيام مختار به لحاظ ارتباط داستان به واقعه کربلا براي مسئولان صدا و سيما داراي اهميت ويژه‌اي بوده است. از همين رو عزت‌الله ضرغامي، رييس سازمان صدا و سيما افزايش بودجه صحنه‌هاي مربوط به حماسه کربلا در مجموعه تلويزيوني «مختارنامه» را پيشنهاد خود و دليل آن را خلق صحنه‌اي ماندگار از کربلا ذکر کرد.
ضرغامي مي‌گويد: به دليل هزينه زياد ساخت بعيد مي‌دانم در آينده‌اي نزديک بتوان ساخت مجموعه‌اي به عظمت «مختار نامه» را آغاز کرد.
وي در همين رابطه چنين ادامه مي‌دهد: به دليل بالا رفتن هزينه ساخت مجموعه‌هاي تلويزيوني، اگر قرار بود امروز ساخت مجموعه «مختارنامه» آغاز شود، به چندين برابر رقم کنوني اعتبار نياز بود.
در اين مجموعه که در شهرهايي چون احمدآباد مستوفي، شاهرود و کاشان فيلمبرداري شده است، صحنه‌هايي از واقعه کربلا، حج، جنگ‌هاي مختار، کاخ‌هاي امويان، شهر مکه، شهر مدائن و شهر کوفه بازسازي شده است.
تاکنون از برآورد نهايي هزينه‌هاي اين مجموعه که شامل ساخت شهرک‌ها و دکورها، نيروي انساني و هزينه‌هاي مربوط به صحنه‌هاي جنگ مي‌شود، رقمي اعلام نشده است. با توجه به اين که توليد اين مجموعه شش سال به طول انجاميده است




4- رضا استادي مدير روابط عمومي "مختارنامه" درباره روند توليد اين پروژه به خبرنگار مهر گفت: فيلمبرداري اين مجموعه اواخر هفته آينده در احمدآباد مستوفي به پايان مي رسد. صحنه هاي پاياني تروکاژ و بدون بازيگر است.
مجموعه "مختارنامه" به تهيه کنندگي محمود فلاح در سيمافيلم توليد مي شود و در بيش از ?? قسمت زندگي و قيام مختار ابوعبيده بن ثقفي ملقب به ابواسحاق را روايت مي کند. او يک علوي دوآتشه است که به خاندان پيامبر عشق و ارادت دارد. او سياستمداري کهنه کار و باهوش و در عين حال جنگاوري بي نظير و در شجاعت و بي باکي بي مثال است.
شهرت مختار به دليل قيامي است که پس از واقعه عاشورا با هدف خونخواهي از شهداي دشت کربلا توسط او شکل مي گيرد و به پيروزي مي رسد. در زماني که مردم کوفه از امام حسين (ع) براي آمدن به کوفه دعوت مي کنند، او و قبيله اش نيز به طرفداري از امام (ع) حرکت خود را آغاز مي کنند، اما مختار توسط عبيدالله بن زياد دستگير و روانه زندان مي شود.
فريبرز عرب نيا، رضا کيانيان، جعفر دهقان، رضا رويگري، ژاله علو، فرهاد اصلاني، فريبا کوثري، نسرين مقانلو، داود رشيدي، پرويز پورحسيني، مهدي فخيم زاده، محمد صادقي، انوشيروان ارجمند، صالح ميرزاآقايي و... در اين مجموعه ايفاي نقش مي کنند.
عوامل توليد "مختارنامه" عبارتند از مسعود ولدبيگي طراح گريم، محسن شاه ابراهيمي مدير هنري، ايرج شهزادي صدابردار، مسعود ميمي مدير برنامه ريزي و جمشيد خندان منشي صحنه. نويسندگان متن اوليه حسن ميرباقري و محمد بيرانوند.







5- «مختارنامه»، پرمخاطب‌تر از «يوسف پيامبر»









مسؤول غرفه شركت سيما فيلم در نمايشگاه دستاوردهاي سي ساله انقلاب از آغاز پخش سريال مختارنامه در خردادماه سال 87 خبر داد.

محمدحسين اميرعلي، مسؤول غرفه شركت سيما فيلم در نمايشگاه دستاوردهاي سي‌ساله انقلاب، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاري رسا، از آغاز پخش سريال مختارنامه در خردادماه سال 87 خبر داد.

وي با بيان اين كه سريال مختارنامه پس از سريال پر مخاطب يوسف پيامبر از شبكه يك پخش مي‌شود، اظهار داشت: احتمال مي‌دهيم سريال مختارنامه در مقايسه با سريال يوسف پيامبر با استقبال بيشتري از سوي مخاطبان صدا و سيما روبرو شود و در كنار سريال يوسف پيامبر رتبه‌دار پربيننده‌ترين سريال مذهبي سال‌هاي اخير باشد.

امير‌علي با بيان اين که سيما فيلم در سال‌هاي اخير عهده‌دار توليد سريال‌هاي ارزشمند مذهبي بوده است، تصريح كرد: با توجه به اين‌كه سريال يوسف پيامبر با بودجه‌اي حدود بيست ميليارد تومان و با هزار و صد نفر عوامل ايجاد شد، در مقايسه با مختارنامه رقم 36 ميليارد تومان در كنار هزار و هشتصد نفر عوامل توليد شده است و نظر به اين‌كه موضوع داستان وقايع تاريخي پس از حادثه عظيم عاشورا است، پيش‌بيني مي‌كنيم اين سريال مخاطبان بسياري را به خود جذب كند.

گفتني است، توليد سريال مختارنامه به كارگرداني داوود ميرباقري كه پيش از آن سريال امام علي(ع) و معصوميت از دست‌رفته را از اين كارگردان شاهد بوديم‌،‌ بيش از چهار سال به طول انجاميده است و يكي از بزرگ‌ترين پروژه‌هاي تاريخي سيما فيلم شمرده مي‌شود.


منبع: tabnak




6- "مختارنامه" به ورامين مي‌رود





گروه سازنده مجموعه تلويزيوني "مختارنامه" به زودي منطقه احمدآباد مستوفي را ترک مي‌کنند تا بخشي از سکانس‌هاي فصلي اين مجموعه را در گندمزاري در حوالي ورامين مقابل دوربين ببرند.

فيلمبرداري بخش‌هاي مربوط به جنگ‌هاي شهري مجموعه "مختارنامه" با حضور بدلکاران حرفه‌اي و سربازان ارتش اين روزها همچنان در دکورهاي شهر کوفه در منطقه احمدآباد مستوفي ادامه دارد. محمود اردلان از بازيگران اين مجموعه که با هنرهاي رزمي و شمشيربازي آشنايي کامل دارد، هر روز سر صحنه با هنروران و سربازان ارتش تمرين مي‌کند و براي اين صحنه‌ها به آنها آموزش مي‌دهد.


سکانس‌هاي فصلي سريال "مختارنامه" مربوط به شروع داستان از يک گندمزار است. اين صحنه‌ها مختار ثقفي را در مقطع سني جواني در حال کشاورزي و برداشت محصول نشان مي‌دهد. فيلمبرداري اين بخش از کار از پايان خرداد به مدت حداقل بيست جلسه با مديريت عظيم جوانروح انجام خواهد شد. فريبرز عرب نيا در نقش مختار ثقفي، رضا رويگري در نقش کيان يار ايراني مختار، رحمان باقريان در نقش زربي غلام مختار و ... برخي بازيگران اين بخش از کار هستند.


گروه سازنده "مختارنامه" فيلمبرداري اين مجموعه را از فروردين ماه سال 83 در رمل ها و بيابان هاي کاشان آغاز کردند. از نيمه دوم ارديبهشت ماه سال 83 هم توليد اين مجموعه در منطقه احمدآباد مستوفي آغاز شد که اين مرحله از کار همچنان ادامه دارد. تاکنون بيش از 65 درصد از اين مجموعه تلويزيوني مقابل دوربين رفته و تلاش گروه سازنده پايان رساندن فيلمبرداري "مختارنامه" تا پاييز سال 86 است.

مجموعه "مختارنامه" به کارگرداني داود ميرباقري و تهيه کنندگي محمود فلاح در مرکز سيمافيلم توليد مي‌شود.

لينک:




7- مختارنامه


خبردار شدم تا درو روز ديگر پروژه ي تلوزيوني " مختارنامه " اثر بي بديل داوود ميرباقري و همکارانش – درحالي که 60 درصد صحنه هاي آن فيلمبرداري شده - تعطيل مي شود. حيفم آمد به اين مسئله ي مهم اشاره نکنم.

به جرأت مي توان گفت اين سريال تلوزيوني - که قرار است طي سي قسمت مروري داشته باشد به شرح زندگي و فعاليت هاي مختار و يارانش و حوادث پيش و پس از محرم 61 - عظيم ترين مجموعه ي تلوزيوني است که تا کنون در ايران مقابل دوربين 35 م.م رفته است. دست اندرکاران توليدات تلوزيوني نيک مي دانند توقف پروژه هايي اينچنين و سپس دوباره راه انداختنش پس از حتي اندک زماني بعد چه هزينه هاي سرسام آوري به کشور تحميل مي کند. تازه معلوم نيست دوباره بتوان چنين شرايطي را براي ادامه کار فرهم کرد.
اين امر دلايل فراواني دارد که عمدتاً برمي گردد به برآوردهاي غيرکارشناسي در مرحله ي پيش توليد و بعضاً اتفاقات غيرقابل پيش بيني مرحله توليد. از تغيير مديريت ها، تغير سياست ها، تا به کار گيري نيروهاي برنامه ريز غيرحرفه اي و پيش بيني نکردن نرخ تورم و شرايط متغيير جوي و هزاران عامل ديگر. اما هرچه هست فعلاً اين اثر درخشان درحال توقف است. آثاري از اين دست و افرادي چون داوود ميرباقري ارزش آن را دارند که به اندازه کافي اعتبار و زمينه ي توليد و خلاقيت داشته باشند. چرا که تا زمان باقي است مردم ايران و جهان از ثمرات آن بهره خواهند برد.



ديروز داشتم براي شانزدهمين بار اثر درخشان زنده ياد مصطفي عقاد – محمد رسول الله (ص) - را از شبکه ي اول مي ديدم. الان هيچکس نمي گويد سرهنگ قذافي چه بوجه ي نامحدودي در اختيار اين کارگردان هاليوودي گذارد تا اين کار بزرگ را با خيال آسوده با بهره گيري از بهترين امکانات و زبده ترين نيروهاي انساني خلق کند. اگر نبود اعتماد و اعتبار مالي او آيا سه اثر اين کارگردان زمينه ي وجود مي يافت؟ همين شد که مسلمانان عالم از هر فرقه تا هميشه از عظمت نهفته دراين فيلم لذت مي برند و احساس غرور مي کنند.
ابداً اعتقاد ندارم تخصيص بودجه براي اين کار و امثال آن بي حساب و کتاب و باز باشد، اتفاقاً معتقدم دقيق حساب رسي شود، ولي حرف اين است که شرايطي فراهم شود تا اين نهال عشق با کمترين آسيب به بار نشيند. کيست که از تأثير شگرف سريال امام علي (ع) برآحاد مردم بي خبر باشد بخصوص اکنون که مي بينيم مردم عراق نير براي تماشاي آن از تلوزيون خودشان خيابان خلوت مي کنند. همانوقت هم خاطرم هست داوود ميرباقري التماس مي کرد تنها پنجاه ميليون تومان ديگر بدهند تا قسمت هاي پاياني آن را فيلمبرداري کند ولي به دستور قاطع رييس وقت سازمان ( سال 73 ) پروژه متوقف شد و داغ صحنه هاي آخر و نتيجه گيري سريال به دل سازندگانش ماند. اميدوارم دلسوزان سازمان هرچه زودتر جلسه کنند و جلوي اين فاجعه ي ملي را بگيرند که چون زمان بگذرد هرچقدر هم بودجه فراهم شود اثر نخواهد داشت. من دلم سخت مي سوزد چون هم متن بيست قسمت آن را خوانده ام، هم بارها سر صحنه ي آن رفته و از نزديک کيفيت اثري که درحال شکل گرفتن است را ديده ام و هم بخش هاي اندکي از آن را که تدوين شده نگاه کرده ام. باور کنيد بي نظير است و بعد ها مايه ي مباهات و افتخار ملت ايران.





8- ميرباقري و سريال 40 قسمتي مختارنامه



تلويزيون- همشهري‌آنلاين:
اگر كاستي‌‌هاي بخش جلوه‌هاي ويژه رفع و اعتبار آن تامين و قرارداد بسته شود، مي‌توانيم اميدوار باشيم سريال مختارنامه بعد از سريال در چشم باد در اوايل تابستان 1389 از شبكه اول پخش شود
به گزارش همشهري آنلاين به نقل از سايت صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، داود ميرباقري كارگردان سريال مختارنامه اين سخنان را در برنامه مستندي كه از مراحل ساخت اين سريال در شبكه دوم و در روز تاسوعاي حسيني پخش مي‌شد، بيان كردو افزود: : الان 6 الي 7 ماه است كه ما كار تصويربرداري را به پايان رسانده و وارد مرحله پس از توليد شده‌ايم. با توجه به حجم بسيار زياد كار الان حدود 30 اپيزود را در تدوين بسته‌ايم و همزمان مراحل فني ديگر نيز ادامه دارد، اما يك بخشي از بخش پس از توليد كه به نظر من حساس‌ترين بخش كار است، بخش جلوه هاي ويژه است كه در اين بخش، متأسفانه تا به حال هيچ اتفاقي نيفتاده است و كم كم دارد دير مي‌شود.

ميرباقري از جمله دلايل تاخير و ديركرد اين بخش را مشكلات مالي عنوان مي‌كندو مي افزايد:مسائل و مشكلات مالي باعث شده تا نتوانيم اين بخش را همزمان با تدوين راه اندازي كنيم. اين مرحله از لحاظ فني بسيار پيچيده است و كار به شيوه 35 ميليمتري شده و برگردان اين كار براي كامپيوتر و انجام عمليات فني روي آن و برگردان دوباره آن به فيلم پيچيده و پرهزينه است.

الان تنها مساله نگران كننده كار در مرحله پس ازتوليد همين بخش است و بخش هاي ديگر هيچ مساله‌اي ندارد و با سرعت و دقت و حساسيت جلو مي‌رويم.

وي ساخت يك كار در اندازه و حجم مختارنامه را بسيار دشوار دانست و گفت بسياري گمان مي‌كنند كه با پايان فيلمبرداري كار سريال تمام شده است در حالي كه مرحله پس از توليد بسيار حساس‌تر است و حساسيت‌اش اگر بيشتر از توليد نباشد، كمتر از آن نيست و نمي شود در اين مرحله كار را تمام شده تلقي و آن را رها كرد.

كارگردان سريال امام علي در زمينه حساسيت كارهاي باقي‌مانده در بعد از مرحله توليد و به خصوص بخش جلوه‌هاي ويژه كار كه در پيچ و خم مسائل مالي گيركرده است، گفت: : براي اين كه بتوانيم يك پلان را قابل قبول دربياوريد و يك فضايي را به مخاطب منتقل كنيد، 10 الي 15 ثانيه مي‌توانيد و وقت داريد كه يك نما را برداشت كنيد و همان فضا را از لحاظ باورپذيري به مخاطب منتقل مي‌كنيد. جلوه‌هاي ويژه كامپيوتري نيز همين ويژگي را دارد. ممكن است حجمش خيلي زياد نباشد، اما هنري است كه از جهات مختلف، ابعادش، اندازه‌اش و اتفاقي كه در آن مي‌افتد، محاسبه شده تا در اين زمان كم بهترين اثرگذاري را داشته باشد.

وي كه قرار بود سريال سلمان فارسي را بسازد و به جاي آن 7 سالي است درگير ساخت سريال مختارنامه‌است درباره كيفيت كار گفت: مختار در مجموع حدود 20 هزار پلان دارد كه فكر مي كنم روي حدود 200 پلان بايد اصلاحاتي صورت بگيرد و چون فكر مي‌كردم سيكل پيچيده باشد، سعي كرديم 80 درصد اتفاقاتي را كه مي‌افتد، سرصحنه بازسازي كنيم و آنهايي كه نمي‌شد را بناست با كامپيوتر بازسازي كنيم. در حقيقت قرار نيست كامپيوتر چيزي را از بنا براي ما بسازد بلكه يك پلان هايي را ترميم و اصلاح مي‌كند.

ميرباقري كه در ساخت سريال امام علي(ع) از همكاري استاد فرهاد فخرالديني براي موسيقي متن بهره گرفته بود، درباره واگذاري موسيقي متن به يك چهره نه چندان شناخته شده گفت: ما بعد از مذاكرات بسيار زياد و گذراندن مراحل مقدماتي و مذاكره با يكسري از آهنگسازها، به اين نتيجه رسيديم كه آقاي توسلي بيش از ديگران انرژي و انگيزه براي كاركردن دارد. حقيقتش در موسيقي مثل بخش‌هاي ديگر سريال بيشتر به دل آدم‌ها تكيه كردم تا به فن و دانش و تواناييشان. البته اين بدان معنا نيست كه توانايي‌ها را ناديده بگيرم، اما به اين نتيجه رسيدم كه او انرژي كافي را دارد و جلساتي داشتيم و با علاقه بسياري سرصحنه‌ها حضور پيدا مي‌كرد كه فكر مي‌كنم خيلي موثر است و من قطعه‌هايي را شنيدم كه بسيار درخشان بود و اميدوارم يك موسيقي فوق‌العاده را در اين كار بشنويم.

ميرباقري ادامه داد: با توجه به اين كه بخشي از مختارنامه از لحاظ محتوايي به كربلا برمي گردد، ريشه‌هاي بسيار زياد و زمينه‌هاي بسياري داشتيم و كافي است شما به موسيقي نوحه‌هاي تاريخ كه در راستاي واقعه عاشورا ساخته شده، توجه كنيد. ما هم در همين راستا تحقيق و كاوش كرديم و علاقه‌مند بودم كه ريشه‌هاي موسيقي «مختارنامه» به نوعي به ريشه‌هاي موسيقي سنتي برگردد.

وي تصريح كرد: به هرحال موسيقي كار تم‌هاي مختلف دارد و در بخشي كه بيشتر عاشورايي است، از اين بخش استفاده مي‌شود و بقيه نيز ريشه‌هاي عربي دارد و به هرحال با فضاهاي متفاوت و شخصيت‌هاي متفاوت به موسيقي‌هاي مختلفي نياز خواهيم داشت و همه اين‌ها را تفكيك كرده‌ايم. فعلا آنچه شنيدم و آنچه كه ساخته شده، تم‌هاي عاشورايي دارد.



به گزارش همشهري‌آنلاين در سريال مختارنامه فريبرز عرب‌نيا نقش مختار ابن ابوعبيده ثقفي را بازي مي‌كند و بازيگران معروفي چون اكبر زنجانپور،مهدي فخيم‌زاده،ويشكا آسايش،رضا كيانيان،آهو خردمند،حسن پورشيرازي،جعفر دهقان، داود رشيدي،الهام حميدي، محمد صادقي ، مهدي فخيم‌زاده و ... ده‌ها بازيگر شناخته‌شده ديگر به ايفاي نقش پرداخته‌اند.

سريال 40 قسمتي مختارنامه، روايت زندگي مختار ابن ابوعبيده ثقفي است كه بعد از قيام عاشورا به خونخواهي امام حسين(ع) بر مي‌خيزد و برخي از سران و قاتلان آن حضرت را دستگير و مجازات مي‌كند.

در اين سريال سعي شده است دوران جواني و ميانسالي تا مرگ مختار به تصوير كشيده شود.




9- داود ميرباقري خبر داد

"مختارنامه" پاييز 1388 آماده نمايش مي شود








:: داود ميرباقري سر صحنه سريال "مختارنامه" ::



مجله سي نت: داوود ميرباقري اعلام كرد كه سريال «مختارنامه» پاييز 88 آماده پخش از تلويزيون مي‌شود.
كارگردان سريال «مختارنامه» با اشاره به ابراز علاقمندي مديران تلويزيون به پخش اين سريال تاريخي ـ مذهبي زودتر از اين موعد، بار ديگر تاكيد كرد كه سريال «مختارنامه» در پاييز سال آينده آماده نمايش خواهد بود.

ميرباقري كه در مصاحبه‌اي تلويزيوني شركت كرده بود، در پاسخ به پرسشي درباره‌ي استفاده از جلوه‌هاي ويژه كامپيوتري در سريال «مختارنامه»، خاطرنشان كرد كه به دليل نوپايي اين شيوه در كشور ايران، ترجيح داده‌است كه از جلوه‌هاي ويژه كامپيوتري در «مختارنامه» حداقل استفاده را كند.

كارگردان سريال «امام علي (ع)» هم‌چنين نسبت به آينده صحنه‌هايي از سريال «مختارنامه» كه مجبور شده‌است در آن‌ها از جلوه‌هاي ويژه كامپيوتري استفاده كند، ابراز نگراني كرد.

سريال «مختارنامه» از توليدات مركز سيما فيلم است و توسط محمود فلاح تهيه مي‌شود. فيلمبرداري اين سريال مدتي است كه در دكورهاي ساخته شده در شهر مكه در منطقه احمد آباد مستوفي ادامه دارد و در اين بخش بازيگراني همچون رضا كيانيان، فريبرز عرب‌نيا، جعفر دهقان، صالح ميرزا آقايي، محمد صادقي، مجيدعلي اسلامي و مسعود ولدبيگي مقابل دوربين رفته‌اند.




منبع: ايسنا



10- حواشي خواندني و پشت‌صحنه سريال عظيم "مختارنامه"



حواشي خواندني از توليد و پشت‌صحنه سريال عظيم "مختارنامه" ساخته داود ميرباقري
110 بازيگر اصلي، 400 بازيگر فرعي و بيش از 2000 نفر سياهي‌لشكر...

رضا استادي: «مختارنامه سريالي تاريخي است به كارگرداني داوود ميرباقري و تهيه‌كنندگي محمود فلاح كه آخرين مراحل توليد خود را طي مي‌كند و بزودي پخش آن از يكي از شبكه‌هاي سيما آغاز خواهد شد». اين جمله‌اي است كه حداقل طي 2 سال گذشته بارها و بارها در خبرها و مطالب مختلف با آن مواجه شده‌ايد. سال 87 و در چنين روزهايي تصور مي‌شد با پايان فيلمبرداري اين سريال تاريخي در بهار 88، اين اثر در ميانه سال 88 نمايش داده خواهد شد. حتي برخي تصور مي‌كردند اين سريال سرانجام اواخر سال 87 يا اوايل سال 88 رنگ تلويزيون را به خود خواهد ديد، اما چنين اتفاقي با توجه به افزودن بخشهايي جديد به سريال رخ نداده براي اين مساله دلايل مختلف ديگري وجود دارد اما اين دلايل آنقدر خاص و پيچيده است كه ذكر آن در چنين مطلبي باعث مي‌شود ادامه سطرهاي اين گزارش به متني در حد و اندازه نامه‌ها و گزارش‌هاي اداري تبديل شود و تمايلي در مخاطب براي اطلاع از ابعاد يك اثر تاريخي ايجاد نكند. براي مخاطبان تلويزيون پشت صحنه و حواشي مهم نيست بلكه مهم اين است اثري كه آماده پخش شده تا چه اندازه كار خوبي از آب درآمده و در اين وانفساي تعدد شبكه‌هاي ماهواره‌اي، بازار داغ سريال‌هاي خارجي و نيز انواع و اقسام تفريح هاي ديگر تا چه حد مي‌توان براي گذراندن اوقات فراغتي يك‌ساعته در طول هفته، به اين سريال اميد بست؟
تجربه سال‌ها فعاليت رسانه‌اي من در اين عرصه مي‌گويد كه مختار سريال متفاوتي خواهد بود و اگر شرايط مناسبي براي عرضه و نمايش آن ايجاد شود، پخش آن مي‌تواند علاوه بر تفريحي يك‌ساعته به يك دغدغه فكري براي مخاطبانش تبديل شود؛ دغدغه‌اي كه مخاطب را به سوي مطالعه سوق خواهد داد و شايد در پايان، نگاه و ديدي تازه به او ببخشد.
به نظرم مختار آخرين اثر تاريخي است كه با اين سبك و سياق كلاسيك ساخته مي‌شود. و احتمالا از اين پس شاهد توليدي متكي بر علم و فناوري ـ مانند فيلم ملك سليمان ـ خواهيم بود. با خواندن اين مطلب مي‌توانيد با برخي جنبه‌هاي كمتر گفته شده از اين آخرين اثر كلاسيك در عرصه سريال‌سازي آشنا شويد.

چگونه فيلمبرداري آغاز شد

از آن صبح فروردين‌ماهي كه در كوير آران و ‌بيدگل، فيلمبرداري سريال مختارنامه به كارگرداني داوود ميرباقري آغاز شد، 7 سال مي‌گذرد. حالا اين سريال تلويزيوني هفتمين سال توليد خود را هم طي كرده و طبق آخرين خبرها تدوين اوليه آن از سوي مهدي حسيني‌وند پايان يافته، صداگذاري آن توسط ايرج شهزادي تقريبا به نيمه رسيده و امير توسلي نيز ساخت موسيقي آن را آغاز كرده است. مي‌ماند انجام كارهاي مربوط به جلوه‌هاي ويژه رايانه‌اي كه آن هم با تامين اعتبار انجام خواهد شد.

فيلمبرداري مختارنامه در فروردين 1383 آغاز شد، اما نقطه شروع اين كار به سال‌ها پيش از آن باز مي‌گردد. حدود سال 1371 و زماني كه داوود ميرباقري مشغول ساخت سريال امام علي(ع) بود، محمدابراهيم سلطاني‌فر نيز مشغول تحقيق براي نگارش فيلمنامه‌اي به نام «توابين» بود. سال‌ها بعد و در بهار 1381، متن نوشته شده توسط سلطاني‌فر از سوي محمود فلاح به داوود ميرباقري ارائه مي‌شود تا در خصوص انتخاب كارگردان براي آن مشورت شود. متن به لحاظ تاريخي كاملا مستند بود و اين مساله فضاي تاريخي دوره مورد نظر را براي ميرباقري قابل لمس كرد، اما فيلمنامه به جهت تفاوت‌هايي كه با معيارهاي ذهني او داشت، براي ساخت به بازنويسي نهايي نياز داشت. البته ميرباقري در آن مقطع در انتظار فراهم‌شدن شرايط براي ساخت سريال سلمان فارسي به تهيه‌كنندگي بهروز خوشرزم براي شبكه يك سيما بود كه با منتفي شدن ساخت آن سريال، وي روي مختارنامه متمركز شد.

تا دوم مهر 1381 كه مختارنامه در گفتگوي تفصيلي داوود ميرباقري با خبرگزاري ايسنا به نوعي رونمايي شد، طرح اوليه كار 3 بار از سوي حسن ميرباقري، محمد بيرانوند و خود او بازنويسي شد تا در نهايت فيلمنامه در 5 دفتر كه هر يك شامل 4 قصه هستند، آماده ارائه شود. داستان اين مجموعه از زمان خلافت امام حسن(ع) آغاز مي‌شود و با مرور صلح امام حسن(ع)، وقايع عاشورا و... به حكومت عبدالملك مروان منتهي مي‌شود كه در مجموع، مقطعي حدودا 18 ساله را به تصوير مي‌كشد.

مختار كيست؟

سريال مختارنامه سريالي شخصيت‌محور است. داستان شخصيت مختار را به عنوان شخصيتي اصلي و محوري زير ذره‌بين گرفته و از نگاه او وقايع و رخدادهاي مقطعي تاريخي را به تصوير كشيده است. اين شخصيت از نظر تاريخي اهميت خاصي دارد و به همين دليل است كه دنبال كردن داستان زندگي او براي مخاطب جذاب است. اين سريال در 47 قسمت داستان زندگي و قيام مختار ابو‌عبيد ثقفي ملقب به ابواسحاق را روايت مي‌كند. سريال به 3 مقطع جواني، ميانسالي و پيري مختار مي‌پردازد. مختار يك علوي است كه عشق و ارادت زيادي به خاندان پيامبر(ص) دارد. او سياستمداري كهنه‌كار و باهوش و در عين حال جنگاوري بي‌نظير است. شهرت مختار به دليل قيامي است كه پس از واقعه عاشورا براي خونخواهي از شهداي دشت كربلا توسط او شكل مي‌گيرد و به پيروزي مي‌رسد. زماني كه مردم كوفه از امام حسين(ع)‌ براي آمدن به كوفه دعوت مي‌كنند، او و قبيله‌اش نيز به طرفداري از امام حسين(ع)‌ حركت خود را آغاز مي‌كنند، اما مختار توسط عبيدالله بن زياد دستگير و روانه زندان مي‌شود و در روز عاشورا نيز در زندان است. توطئه بني‌اميه براي قتل او به نتيجه نمي‌رسد و در نهايت او پس از آزادي از زندان، با شعار يالثارات الحسين به خونخواهي امام حسين(ع)‌ قيام خود را آغاز مي‌كند. قيامي كه به قصاص تمامي قاتلان كربلا و در نهايت تشكيل حكومتي شيعه و عدالت محور منجر مي‌شود. البته خود مختار نيز در پايان اين ماجرا سرنوشتي غم‌انگيز، اما حماسي پيدا مي‌كند.

چه مقدماتي براي ساخت مختار فراهم شد؟

تداركات اوليه براي ساخت سريال مختارنامه از مهر 1381 آغاز شد و از شهريور 1382 نيز سريال وارد مرحله پيش توليد شد و پس از 6 ماه پيش توليد، فيلمبرداري آن به شيوه 35 ميلي‌متري در رمل‌ها و بيابان‌هاي كاشان آغاز شد.

سريال‌هاي تاريخي هميشه به فضاي خاصي نياز دارند تا در آن داستان خود را روايت كنند. به اين فضا در اصطلاح دكور مي‌گويند كه معمولا در هر سريالي هزينه فراواني براي ساخت دكورها صرف مي‌شود كه اين هزينه حدودا يك سوم هزينه كلي سريال است.

در مختارنامه گاه بنا به ضرورت افرادي مانند حامد حدادي بسكتباليست تيم ملي نيز به دليل فيزيك خاص مقابل دوربين رفتند. احمد ايراندوست يا همان غول برره هم ديگر بازيگري بود كه انتخاب آن از سوي مختارنامه نگاه‌هاي زيادي را متوجه اين سريال كرد

بخش عمده‌اي از دكورهاي سريال مختارنامه در منطقه احمدآباد مستوفي در جنوب غربي تهران ساخته شده كه احتمالا در زمان پخش ميزبان علاقه‌مندان خواهد بود. اين دكورها شامل 3 شهر است: كوفه، مدائن و مكه. با توجه به حساسيت‌هاي داوود ميرباقري هر يك از اين شهرها نيز با جزئيات فراوان ساخته شده، مثلا شهر كوفه شامل بناهاي مسجد كوفه، كاخ دارالعماره كوفه، آب انبار، ميادين شهر، خانه مختار، خانه عمر سعد، خانه شمر، خانه خولي و... است. دكورهاي شهر مكه نيز شامل: بناي كعبه و رواق‌هاي آن، چاه زمزم، حجر اسماعيل، كاخ دارالعماره مكه و خانه‌هاي اطراف كعبه است. شهر مدائن نيز كه معماري خاص و ايراني دارد شامل محله‌هاي مختلف، بازار ماست‌بندها، بازار فرش‌فروش‌ها، بازار رنگرزها، كاخ دارالعماره و چند بناي ديگر است.

تور ايرانگردي سريال مختارنامه

فيلمبرداري سريال مختارنامه تنها به منطقه احمدآباد مستوفي محدود نبوده است و دست‌اندركاران اين سريال براي خلق منظره‌هاي چشم‌نواز به شهرها و نقاط مختلفي از ايران سفر كرده‌اند. شهرستان آبادان و روستاهاي اطراف آن يكي از بخش‌هايي است كه سريال مختارنامه طي 6 ماه در آن صحنه‌هايي كه نياز به نخل و رودخانه بوده را به تصوير كشيده است.

گروه سازنده مختارنامه 6 ماه نيز در شهرستان شاهرود و حوالي جاده ابر صحنه‌هاي جنگي سريال را به تصوير كشيده‌اند. در دوره ديگري نيز كه از اواخر سال 1386 آغاز شد و تا اوايل تابستان 1388 ادامه يافت، گروه سازنده در روستاي طرود صحنه‌هاي مربوط به كربلا را به تصوير كشيدند. طرود، روستايي در 125 كيلومتري شاهرود است كه در آن صحنه‌هاي كربلا و چادرهاي امام حسين(ع)‌ و نيز گودال قتلگاه و نهر علقمه بازسازي شده است.

ورامين نيز محل ديگري بود كه دست‌اندركاران سريال مختارنامه طي 2 مقطع به آنجا رفتند و با كاشتن دوربين مختارنامه در گندمزارهاي ورامين سپس روستاي عشق‌آباد، بخش‌هايي از اين سريال را به تصوير كشيدند.

يكي ديگر از محل‌هايي كه چند ماهي پذيراي دست‌اندركاران سريال مختارنامه بود، «شهرك سينمايي دفاع مقدس» بود كه در آن، بخش‌هايي از سريال در دكورهاي روستاي كنعان سريال يوسف مقابل دوربين رفت، سپس در بخش ديگري از همين شهرك صحنه‌هايي از جنگ‌هاي خونين مختار به تصوير كشيده شد.

جشنواره بازيگران سينما و تلويزيون

در سريال «مختار نامه» 110 بازيگر اصلي، 400 بازيگر فرعي و بيش از 2000 نفر سياهي‌لشكر جلوي دوربين رفته‌اند.

داوود ميرباقري به عنوان كارگرداني كه سبك و سياقي «كلاسيك» را در كارهايش دنبال مي‌كند، هميشه بر استفاده از بازيگران حرفه‌اي اعتقاد و اصرار دارد. البته در مختارنامه گاه بنابه ضرورت افرادي مانند حامد حدادي بسكتباليست تيم ملي نيز به دليل فيزيك خاص مقابل دوربين رفتند. احمد ايراندوست يا همان غول برره هم ديگر بازيگري بود كه انتخاب آن از سوي مختارنامه نگاه‌هاي زيادي را متوجه اين سريال كرد. گاه در اين سريال نقش‌هاي آنقدر خاص و جالب وجود داشت كه برخي عوامل پشت‌‌دوربين ايفاگر آن شدند. مسعود ولدبيگي، طراح چهره‌پردازي اين سريال يكي از افرادي بود كه در نقش سردسته خوارج مقابل دوربين رفت. مسعود ميمي، برنامه‌ريز سريال هم نقش جاسوسي را ايفا كرد كه پس از شناسايي و دستگيري، چشمانش كور و زبانش بريده مي‌شود.

جمشيد خندان، منشي صحنه سريال نيز نقش شخصيتي به نام ابن ربيع را ايفا كرد. مجيد علي‌الاسلام، مدير صحنه سريال نيز در نقش منذر‌بن زبير جواني جنگجو و از اهالي مكه مقابل دوربين رفته است. حامد ميرباقري، فرزند داوود ميرباقري هم يك بار در نقش پسر مختار در اين سريال ايفاي نقش كرد و يك بار هم نقش وهب نصراني را ايفا كرد كه بازي وي در نقش دوم با گريمي سنگين و خاص همراه بود. وهب، جواني مسيحي است كه در كربلا به شهادت مي‌رسد. برخي دست‌اندركاران اين سريال نيز به جز ايفاي نقش در اين سريال، برخي فعاليت‌هاي خاص را انجام دادند. مثلا حسن ميرباقري فيلمنامه نويس اين اثر ايفاگر نقش ابراهيم مالك بود، حامد ميرباقري دستيار كارگردان، محمود اردلان بازيگر نقش پسرعموي مختار، طراح حركات رزمي سريال مختارنامه هم بوده است.

در اين سريال برخي بازيگران براي مقطعي طولاني درگير اين سريال بودند و برخي ديگر نيز براي مدتي كوتاه در اين سريال مقابل دوربين رفتند. فريبرز عرب‌نيا بازيگر نقش مختار از سال 1383 و در اولين سكانس‌هاي اين سريال در كاشان، در اين سريال مقابل دوربين رفت و بازي او تا آخرين روزهاي ساخت سريال ادامه داشت. عرب‌نيا در طول اين سال‌ها فقط امكان حضوري كوتاه مدت در فيلم‌هاي صندلي خالي، طاووس‌هاي بي‌پر و مانگرو داشت و جز اين ترجيح داد تا وقت خود را صرف ايفاي نقش در مختارنامه كند. البته او اين روزها بازيگر پركاري شده است.

بازيگر ديگري مانند رضا رويگري كه در اين سريال نقش يار ايراني مختار را داشت، در اين سال‌ها نقش‌هاي مختلفي را در فيلم‌ها و سريال‌ها ايفا كرد.

مهدي فخيم‌زاده، بازيگر نقش عمر سعد سال 83 مقابل دوربين رفت، سپس در مقاطع مختلف به شكل كوتاهي در اين سريال ايفاي نقش كرد و اين روزها نيز كه درگير ساخت سريال جديد خود به نام «قتل در ساختمان 85» است، براي 4 جلسه به طرود آمد تا در بخش‌هاي مربوط به كربلا مقابل دوربين برود.

فهرست بازيگران و نقش‌هايي كه در سريال مختارنامه ايفا كرده‌اند، بسيار مفصل است. از امين زندگاني بازيگر نقش مسلم بن عقيل تا پرويز پورحسيني بازيگر نقش ميثم تمار و ژاله علو كه نقش مادر مختار را ايفا كرده است. ويشكا آسايش هم در اين سريال در نقش جعده همسر امام حسن (ع) مقابل دوربين رفته و كريم اكبري مباركه، بازيگر نقش ابن‌ملجم در سريال امام علي(ع) هم اين بار در نقش يكي از ياران مختار در اين سريال ايفاي نقش كرده است.

محمدرضا شريفي‌نيا بازيگر نقش وليد هم اين اواخر به سريال مختارنامه پيوست و نقش «محمد بن حنفيه» را بازي كرد. به اين فهرست مي‌توان نام‌هاي ديگري را هم اضافه كرد. مثلا اكبر زنجانپور كه در اين سريال، نقش عموي مختار را ايفا كرده يا نسرين مقانلو كه ايفاگر نقش همسر مختار بوده است. در اين سريال نقش حضرت ابوالفضل(ع) هم توسط جواني 20 ساله به نام كاوه فتوحي ايفا شده است. رضا كيانيان هم نقش عبدالله بن زبير حاكم مكه را ايفا كرده است.

بد نيست بدانيد بهنوش بختياري هم در نقش يك شاهزاده اشرافي مقابل دوربين رفته و البته بازي وي مدتي قبل پايان يافته است.

بهناز جعفري نيز در اين سريال نقش يكي از زنان شرور كوفه را ايفا كرده و همسر او نيز كه در اغلب فعاليت‌هايش با او همكاري مي‌كند، كسي نيست جز شهرام حقيقت‌دوست. از ديگر بازيگران فيلم مي‌توان به محمد فيلي در نقش شمر، صدرالدين حجازي در نقش خولي، انوش معظمي در نقش حرمله و الهام حميدي و حديث فولادوند در نقش 2 تن از زنان مختارنامه اشاره كرد.

چند اتفاق جالب نيز در زمينه بازيگري در اين سريال اتفاق افتاد، مثلا در بخش كربلا، فردي كه به عنوان شمايل امام حسين(ع) در اين مجموعه حضور دارد؛ رضا ميرباقري، برادر كوچك داوود ميرباقري و از اهالي شهرستان شاهرود است كه تا به حال در هيچ كار تصويري حضور نداشته است. البته در اين سريال، تصوير چهره او نشان داده نخواهد شد.

شهره لرستاني هم در اين سريال در 2 نقش حضور يافته است؛ يكي در نقش زن كوفي كه دوستدار امام حسين(ع) است و يك بار هم در نقش خواهر مختار.

شترها، مارها، موش‌ها و گرازها

داوود ميرباقري در ساخت سريال مختارنامه به جنبه‌هاي مختلفي توجه داشته است تا اين سريال را به زندگي عادي نزديك و از همين فضا، آن را قابل لمس كند. در ساخت سريال مختارنامه از حيوانات مختلفي هم استفاده شده است؛ يكي از اين حيوانات غير از اسب‌، شتر است كه در صحنه‌هاي مختلف به كار گرفته شده است. در صحنه‌هاي مختلف سريال مختارنامه شاهد حركت شترهاي مختلف نيز خواهيد بود كه اين شترها به صورت اجاره در اختيار اين سريال قرار گرفته است. در صحنه‌هايي از سريال كه در زندان كوفه مي‌گذشت، مارها و موش‌هاي فراواني داخل زندان وجود داشتند كه اين حيوانات از سوي گروه تداركات از سرم‌سازي حصارك تهيه و در اختيار گروه سازنده قرار گرفت.

بد نيست بدانيد در يكي از صحنه‌هاي آغازين سريال، گرازي به مزرعه مختار حمله و بخشي از محصول گندم او را نابود مي‌كند. مختار به دنبال اين گراز مي‌رود و او را شكار مي‌كند. براي به تصوير كشيدن اين صحنه، گرازي به شكل ماكت ساخته شد، اما براي طبيعي‌تر درآمدن صحنه‌ها يك بچه گراز در اختيار گروه قرار گرفت و با تربيت طولاني مدت اين گراز، تلاش شد تا او را براي اين صحنه‌ها آماده كنند.

مختارنامه، سريالي كم‌حادثه

كار كردن در سريالي كه حيواناتي مانند اسب در آن سروكار دارند و صحنه‌هاي جنگي، بخش جدايي‌ناپذير كار است و نيز اثري كه جابه‌جايي جغرافيايي فراواني دارد، خطرهايي براي عوامل سازنده به دنبال دارد. در همان آغاز كار، يك بار اسبي كه فريبرز عرب‌نيا بر آن سوار بود، با حركت غيرعادي خود به چشم اين بازيگر ضربه‌اي زد و بالاي ابروي عرب‌نيا زخم شد.

سال 1384 داوود ميرباقري به دليل فشار كار چند روزي در بيمارستان بستري شد. سال 1385 نيز محمود فلاح دچار عارضه قلبي شد و به بيمارستان رفت. فلاح اواخر سال 87 نيز براي درمان مجدد اين عارضه، تحت عمل جراحي قرار گرفت.

چند تن از بدلكارهاي سريال نيز در صحنه‌هاي جنگي دچار آسيب‌ديدگي شدند. يك بار چنين اتفاقي براي رضا رويگري رخ داد و مدتي نيز عظيم جوانروح، مدير فيلمبرداري اين سريال به دليل شدت يافتن بيماري از سر‌صحنه فيلمبرداري روانه بيمارستان شد.

زندگي خانوادگي در مختار

سريال مختارنامه در طول 6 سالي كه از ساخت آن مي‌گذرد شاهد ازدواج برخي از عوامل آن بوده و برخي افراد نيز در طول همين مدت صاحب فرزند شده‌اند. برخي افراد و چهره‌هاي حاضر در اين سريال با گذشت زمان صاحب تجربه‌اي ارزشمند شدند و از اين تجربه در زمينه فيلمسازي استفاده كردند. علي كريم و يعقوب غفاري 2 نفر از اعضاي گروه كارگرداني اين سريال بعدها وارد عرصه كارگرداني و ساخت فيلم بلند شدند. در ديگر موارد نيز افراد فعال در بخش‌هاي مختلف به عنوان دستيار، اين روزها در حال تجربه‌هاي مستقل هستند.

نگاه مدرني كه مختار نيازمند آن است

در سيستم سريال‌سازي ايراني، همه تلاش‌ها تنها معطوف به ساخت و آماده كردن سريال براي نمايش تلويزيوني است و كمتر به جنبه‌هاي مختلف آن توجه مي‌شود. مختارنامه مي‌تواند دستمايه خوبي براي طراحي يك بازي رايانه‌اي باشد. در ديگر موارد نيز اين اثر مي‌تواند دستمايه مطالعاتي جدي با رويكردي آسيب‌شناسانه باشد. مواردي همچون مشكلات ناشي از نبود هنروران حرفه‌اي و تاثير آن در ساخت سريال‌ها و فيلم‌هاي تلويزيوني يكي از زمينه‌هاي جدي مطالعاتي است كه با سريال مختارنامه مي‌توان آن را فعال كرد. در سريال مختارنامه هنرورهاي حاضر در سر صحنه تركيبي از سربازان، هنرورهاي شهرستاني، هنرورهاي آباداني و هنرورهاي سازماندهي شده بودند و هماهنگي براي حضور اين افراد در سر‌صحنه همواره مشكلات و محدوديت‌هايي را به‌لحاظ هنري به دنبال داشت، حال آن‌كه براي چنين سريال‌هايي حتما به حضور هنروران حرفه‌اي و آموزش ديده نياز است.

در مقطعي از ساخت اين سريال، هنروران سياهپوست از آبادان به تهران آمدند و در اين سريال مقابل دوربين رفتند. برخي از آنها در اين محل صاحب فرزند شدند. زندگي آنها جنبه‌هاي جالبي دارد كه به اندازه سريال مي‌تواند جذاب باشد.

همين اتفاق در مورد هنروران خيج افتاد. خيج روستاي پدري داوود ميرباقري در شاهرود است. از آن محل افرادي كه سواركاراني قابل بودند به تهران آمدند و در بخش‌هاي مربوط به مكه و جنگ‌ها ايفاي نقش كردند. زندگي آنها در سريال مختارنامه نيز مي‌تواند دستمايه گزارشي جالب باشد. از طرفي در سريال مختارنامه نسل‌هاي مختلف فيلمسازي و سريال‌سازي در تلويزيون با تفاوت‌هاي سني مختلف كنار هم قرار گرفتند و اين كار را پيش بردند.

تاثير ساخت سريال مختارنامه در شهرهايي كه مختار آنجاها مقابل دوربين رفت نيز موضوع جالب ديگري است. طولاني بودن زمان توليد سريال مختارنامه و همزماني آن با اتفاق‌هايي همچون سهميه‌بندي بنزين نيز حتي مي‌تواند دستمايه كار پژوهشي قرار گيرد. اين آثار طولاني تا حدود زيادي متكي بر بحثي به نام انرژي هستند. استفاده از فناوري در مختارنامه، بررسي سبك در زمينه‌هايي مانند گريم، فيلمبرداري، طراحي صحنه، لباس و... زندگي راننده‌ها و نيروهاي خدماتي مختار، گزارشي از مشكلاتي كه بر اثر طولاني شدن كار پيش مي‌آيد و مواردي مانند دزديده شدن ايده‌ها، لو رفتن برخي نكات در زمينه صحنه و لباس كه به خسته شدن آدم‌ها منتهي مي‌شود، حضور افغاني‌ها در بخش‌هايي از سريال مختارنامه همه و همه ايده‌هاي جذابي هستند كه در صورت پرداخت درست همزمان با نمايش اين سريال مي‌توانند به عامل جذابيتي مضاعف تبديل شوند.

سالشمار ساخت سريال مختارنامه

فروردين 81: پس از موافقت ميرباقري با كارگرداني اين اثر، وي نگارش متن اوليه را آغاز مي‌كند.

مهر 81: آغاز نگارش نهايي متن

اسفند 81: آغاز پيش‌توليد و سفرهايي براي بازبيني لوكيشن به مناطقي همچون جنوب كشور، شاهرود، سمنان، سبزوار و...

خرداد 82: آغاز ساخت دكورها

تير 82: آغاز دوخت لباس‌ها

مرداد 82: آغاز آماده‌سازي لوازم صحنه

شهريور 82: آغاز انتخاب بازيگران

آذر 82: آغاز تست گريم بازيگران

فروردين 83: آغاز فيلمبرداري در كاشان

خرداد 84: آغاز تدوين همزمان

تير 85: آغاز فيلمبرداري در ورامين

آذر 85: آغاز فيلمبرداري در آبادان

فروردين 86: آغاز فيلمبرداري در تهران

شهريور 86: آغاز فيلمبرداري در شاهرود

خرداد 87: آغاز فيلمبرداري در شهرك سينمايي دفاع مقدس

تابستان 87: آغاز فيلمبرداري دوباره در احمدآباد مستوفي

زمستان 87: آغاز فيلمبرداري در شاهرود

بهار 88: پايان فيلمبرداري در شاهرود

تير 88: پايان فيلمبرداري

اسفند 88: پايان تدوين اوليه

برخي مشخصات

تعداد بازيگر اصلي: بيش از 60 نفر

تعداد بازيگر فرعي: بيش از 140 نفر

تعداد سياهي لشكر: بيش از 2000 نفر

تعداد نيروهاي انساني درگير در طرح: بيش از 1430 نفر

تعداد لوكيشن‌هاي داخلي و خارجي: بيش از 122 لوكيشن

ميزان ساخت دكور: 7 هكتار در زميني به وسعت 24 هكتار

تعداد اسب مورد استفاده در طرح: بيش از 80 رأس

منبع : جام جم




11- بازيگر دانش‌آموخته در ايران ضررمي‌کند
*سختي کار در «مختارنامه» ارزش داشت
*سيستم فيلم‌سازي ايران قابل پيش‌بيني نيست



فريبرز عرب‌نيا طي پنج سالي که از ساخت «مختارنامه» مي‌گذرد، به ندرت در فيلمي حاضر شد و به گفته‌ي خودش يک «خودکشي حرفه‌يي» را تجربه کرده است. او معتقد است در چنين شرايطي يک بازيگر حرفه‌يي همواره به لحاظ مالي ضرر مي‌کند؛ با اين حال او خوشحال است که سيستم غيرقابل پيش‌بيني فيلمسازي در ايران سال‌هايي که او صرف اين سريال کرده بود را به هدر نداد و حال که چند هفته تا پايان کار مانده احساس مي‌کند که از اين انتخاب راضي است.

اين بازيگر در گفت‌وگو با خبرنگار سرويس تلويزيون ايسنا، در پاسخ به اين پرسش که نقش مختار برايش چقدر به لحاظ مالي و معنوي ارزش داشت که قبول کرد پنج سال از عمرش را صرف آن کند؟ گفت: در مورد امکانات مالي به جرأت مي‌گويم که بازيگر تواناي صاحب سبک هميشه در ايران ضرر مي‌کند؛ در اين باره شک نکنيد؛ من با فکت(دليل) مشخص و مسلم علمي، در يک سميناري حتما در اين باره صحبت خواهم کرد.

عرب نيا ادامه داد: بازيگر تواناي صاحب سبک و دانش‌آموخته، همواره در سيستم سينما و تلويزيون ايران در حال ضرر مالي و جاني است؛ اما اين بحث به کنار است.

وي سپس درباره‌ي ارزش‌هاي معنوي بازي در سريال «مختارنامه» و همکاري با کارگرداني چون داوود ميرباقري و جمعي از عوامل حرفه‌يي اين سريال، خاطرنشان کرد: از حيث ارزش‌هاي کار، من به عنوان يک بازيگر همواره مجموعه‌اي از فاکتورها برايم در انتخاب دخيل هستند که پيش از هرچيز کارگردان و فيلم‌نامه‌ قرار مي‌گيرد و بعد از آن جمع همکاران است که باعث مي‌شود ببينيم پيش‌بيني ما نسبت به آينده کار آيا مثبت است يا خير.



فريبرز عرب‌نيا سپس توضيح داد: در سريال «مختارنامه» هم وضعيت به همين منوال بود؛ حساسيت‌هاي اين کار و اين که از همان ابتدا حدس مي‌زدم که سال‌ها از سينما دور مي‌افتم، برايم يک‌جور به معناي خودکشي حرفه‌يي بود. منتها من شخصا زندگي را با فراز و فرودهايش دوست دارم و باورم نيست زندگي بدون سختي و ريسک، زندگي باشد و در حقيقت يک‌جور تکرار روزمرگي است. در عرصه بازيگري هم هستند گروهي که دوست دارند موفقيت‌هايشان همواره تکرار شود و يک مسير بي‌فراز و نشيب را طي کنند؛ اما من چون باور ندارم چنين مسيري، مسير پويايي باشد، از ابتدا خوشبختانه به دنبالش نبودم که حالا هم از ترکش ناراحت شوم.

اين بازيگر سينما و تلويزيون با بيان اين که از ابتدا دغدغه‌هايش چيزهاي ديگري به غير از حفظ موقعيت بوده، ادامه داد: من قبل از شروع «مختارنامه» مي‌خواستم فيلم خودم را بسازم و مهم‌ترين دغدغه‌ام اين بود که ساخت اين فيلم چند سال به عقب مي‌افتد؛ کما اين ‌که اين اتفاق افتاد. مجموعه قصه‌ام را داشتم چاپ مي‌کردم آن هم چند سال به عقب افتاد؛ زندگي شخصي‌ام تقريبا 5 سال است که دارد بوکس باد مي‌کند؛ اما الآن شکرخدا فکر مي‌کنم که غلط پيش‌بيني نکرده بودم و «مختارنامه» ارزش تمام اين سختي‌ها و ريسک‌ها را داشته‌است. خدا را واقعا شکر مي‌کنم؛ به اين دليل که به راحتي مي‌توانست کار خوب از آب در نيايد؛ نه به اين دليل که کارگردان، فيلم‌نامه و عوامل خوب نبودند بلکه به اين جهت ‌که سيستم فيلم‌سازي در ايران، سيستم قابل پيش‌بيني نيست. به همين راحتي مي‌توانست اين کار درنيايد و حال همه خراب نشود که شکرخدا اين‌طوري نشد.

فريبرز عرب‌نيا سپس در پاسخ به پرسش ديگر ايسنا که آيا اين احتمال وجود دارد که در حين پخش نيز درگير‌ «مختارنامه» باشد و همانند آن چه براي بازيگر نقش «يوسف پيامبر(ع)» شاهد بوديم اجازه حضور در هر کاري را نيابد؟ گفت: کاش نام آن سريال را نمي‌آورديد، تا راحت‌تر بتوان درباره‌اش صحبت کرد. من شخصا دليل حرفه‌يي آن ماجرا را اين مي‌دانم که چون آن بازيگر تا به حال کاري نکرده بود و اولين بارش بود که مقابل دوربين مي‌رفت، نمي‌خواستند قبل از پخش سريال با حضور در فيلم‌هاي ديگر و احتمالا شکست‌هاي هنري، کل سريال زيرسوال برود.



اين بازيگر سينما و تلويزيون در عين حال گفت: اين مطلبي را که مي‌گويم درباره خودم به شخصه نيست؛ چون دوست ندارم بحث شخصي شود. ولي بازيگراني که در ذهن مردم حک شده‌اند، جايگاهشان بستگي به يک يا دو کار ندارد؛ اين بازيگران را تماشاچي در هر نقشي آمادگي ديدنش را دارد؛ حتي اگر بعضي از نقش‌هايشان ضعيف‌تر از بقيه کارها در بيايد؛ چون توانشان در طول سال‌ها براي تماشاچي اثبات شده‌است و به اميد فيلم بعدي‌شان هستند.

عرب نيا يادآور شد: اگر بازيگري مثل مرحوم شکيبايي در سريالي مثل «روزي روزگاري» که به گمان من تنها سريال درست و محکم روستايي ايراني است، مي‌درخشد، تماشاگر در فيلم بعدي توقع ندارد، حتما بي‌نقص باشد؛ مي‌داند او بازيگري حرفه‌يي و تابع عوامل حرفه‌يي است. ولي مجموعه کارها و شمايل کلي او در ذهن تماشاچي همواره بي‌نقش خواهد بود. من اميدوارم درباره من هم اين اتفاق بيفتد؛ براي همين دغدغه‌اي ندارم.

بازيگر نقش «مختار» سپس با بيان اين که کارهايي مانند «مختارنامه» ايثار مي‌خواهد، اظهار کرد: در چنين کارهايي پوست، مو، گوشت و جان آدم فرسوده مي‌شود. زندگي‌اش دچار تنش‌هاي عجيب و غريب مي‌شود. از نظر حرفه‌يي 5 سال فيد شدن در يد هرکسي نيست ولي من از گفتن اين‌ها همواره اباء دارم؛ به جهت اين‌که دوست ندارم بحث شخصي کنم.



عرب نيا در پايان گفت: بازي در چنين کارهايي حقيقا ايثار مي‌خواهد. 5 سال از زندگي يعني نيم دهه‌ي يک بازيگر چه از لحاظ حرفه‌يي و چه نظر زندگي شخصي؛ بنابراين بر روي جسم و روحش تأثير مي‌گذارد



علي احمدي نيا





12- سريال‌سازي با طعم سير و سلوك
گزارشي از پشت صحنه مختارنامه+عکس
وقتي قرار است درباره «مختار نامه» صحبت كنيم، انبوهي از كلمات و جملات در ذهن شكل مي‌گيرد اما همه آنچه از چنين اثري در ذهن خبرنگاري مانند من وجود دارد، هنگامي‌كه قرار است روي صفحه مانيتور شكل منظم حرف‌هاي يك كلمه و كلمات يك جمله را بگيرد، انگار به لكنت مي‌افتد.

درباره سريالي كه 8 سال از وقت و انرژي گروه كثيري از برنامه‌سازان و بازيگران را به خود اختصاص داده و دغدغه مديران تلويزيوني در اين سال‌هاي طولاني بوده، حرف‌هاي زيادي مي‌توان گفت و در عين حال خيلي چيزها را هم مي‌توان «ناگفته» باقي گذاشت و به حافظه تاريخ سپرد يا اين‌كه در زماني مناسب بيان كرد. در اين گزارش سعي شده تا توصيفي از سفري دو روزه از شهرستان شاهرود ارائه شود. سفري كه در آن با بخش‌هايي از صحنه‌هاي كربلا مقابل ديدگان ما و مسوولان تلويزيون به تصوير كشيده شد. اين همان صحنه‌اي است كه شايد هيچ‌گاه در تلويزيون ايران ديگر تكرار نشود.



تقريبا چهره تمامي‌ مسافران هواپيما برايم آشناست. بارها آنها را در برنامه‌هاي خبري مختلف در سازمان صدا و سيما ديده‌ام و با اندكي فشار به ذهن مي‌توانم حدس بزنم هر يك از آنها در كدام بخش از سازمان صدا و سيما مشغول فعاليت هستند.
صبحانه مختصر هواپيما با صبحانه مفصل هتل كامل مي‌شود تا همه ما براي حضور در سر صحنه «آمادگي كامل» داشته باشيم. آغاز فيلمبرداري صحنه‌هاي كربلا در اين سريال نيز مانند ديگر سريال‌هاي تاريخي سازمان صدا و سيما در مراسمي ‌رسمي ‌و با تشريفات نسبتا كامل انجام مي‌شود.

همه حال خوشي دارند و انگار از حضور در چنين فضايي بسيار راضي هستند. فضا لحظه به لحظه معنويتر مي‌شود. حتي سخنراني‌هاي رسمي‌نيز از اين معنويت كم نمي‌كند. براي من خبرنگار سخت است كه احساسم را كنترل كنم و حواسم به صحبت‌هاي رئيس سازمان صدا و سيما باشد تا چيزي را از قلم نيندازم:

«واقعه عاشورا كانون تفكر شيعه است و پيام تفكر شيعه در آن نهفته است به همين دليل بايد در اين سريال نيز مختصات اين قيام به صورت كامل درك شود و ظهور يابد ... منحصر كردن واقعه عاشورا به مسائل احساسي و عاطفي ضربه بزرگي به حقيقت اين قيام مي‌زند... از سويي براي ساخت سريال به عنصر داستان نياز داريم و از سوي ديگر با توجه به احساس خاصي كه همه مردم نسبت به واقعه عاشورا دارند، نبايد حس مردم را نسبت به اين رويداد تخريب كرد و بالعكس بايد حس مردم را نسبت به اين واقعه كامل‌تر كنيم و در نهايت اميدوارم با توليد كاري فاخر ما هم روسفيد شويم.... »



همهچيز نشان ميدهد كه دست‌اندركاران براي مراسم افتتاحيه تدارك كامل و دقيقي ديده‌اند. در برابر ديدگان ما ناگهان پرده‌اي بالا مي‌رود و كارواني با شتر و اسب از مقابل نگاه ما عبور مي‌كند. مجري برنامه فضا را احساسي‌تر مي‌كند. اين كاروان اهل بيت امام حسينع است و حالا ما قرار است با دنبال كردن آن سر صحنه سريال برويم.

اين تصاوير در طول راه تهران شاهرود بارها از ذهنم مي‌گذرد. بيش از 5 سال از آن صبح ششم آذرماه سال 1382 كه همراه گروهي از دست‌اندركاران صدا و سيما به يزد رفتم تا شاهد افتتاح سريال امام حسينع باشم، گذشته است. روستاي خلد برين در آن روز حال و هواي سنگيني داشت.

شهريار بحراني، كارگردان متواضع سريال و محسن علي اكبري تهيه‌كننده مصمم سريال از فرودگاه به استقبال مهمانان آمده بودند، اما نمي‌دانم چرا هيچ وقت اين سريال بعد از توقفي كوتاه كه در ساخت چنين سريال‌هايي مساله‌اي طبيعي است ديگر هيچ‌گاه رنگ دوربين نديد. حالا در اين ظهر آخر فروردين به اين فكر مي‌كنم كه فردا حتما در چنين ساعتي شاهد فيلمبرداري كربلايي ديگر در سريالي ديگر خواهم بود. دوست ندارم هيچ تصوري از فردا داشته باشم. همه احتمال‌ها را از ذهنم پاك مي‌كنم تا بار ديگر با خلاقيت گروه مختارنامه «غافلگير» شوم.

مسير 5 ساعته تهران تا شاهرود براي ما كه عادت به سفرهاي هوايي داريم، كمي ‌غيرقابل تحمل است. در چنين فضايي تنبلي دستگاه تهويه اتوبوس مرا كلافه‌تر كرده و البته نمي‌دانم چرا دست و دلم به فشار دادن دكمه‌هاي3mp و گوش دادن موسيقي، از هيچ نوع نمي‌رود.



شايد باورتان نشود، اما حتي دل و دماغ زمزمه‌كردن شعرهاي حماسي را هم ندارم. از پنجره‌هاي بزرگ اتوبوس بيابان‌هايي ديده مي‌شود كه تا كيلومتر‌ها در آن اثري از سبزي و آباداني نيست. فيلم عاشقانه اتوبوس هم رغبتي به تماشا ايجاد نمي‌كند. سرنوشت اين دختر ‌و پسرهاي شيك و اتوكشيده در چنين فيلم‌هايي هميشه به ازدواج ختم مي‌شود و جاي هيچ نگراني نيست اگر مثلا پدر با خريد اتومبيلي مدل بالا براي دخترش هنوز موافقت نكرده است.

كمكم تخيلم به كار مي‌افتد. اين همان مسيري است كه ميرباقري كارگردان 51 ساله مختار بارها در طول اين سال‌ها طي كرده است. شايد بارها در همين مسير آينده كاري خود را مرور كرده و احتمالا او نيز در اين تنهايي كويري شايد به مختار فكر كرده و شايد اين سريال و همه آدم‌هايش از ذهنش عبور كرده است.

نمي‌دانم آيا او در اين مسير و مثلا 30 سال قبل تصوري از اين مساله داشت كه روزي مي‌تواند در پشت صحنه بزرگ‌ترين سريال تاريخي ايران هدايت گروهي گسترده را به عهده بگيرد يا اين‌كه در آن روزها به دليل تحصيل در رشته مهندسي معدن دانشگاه پلي‌تكنيك تهران، سوداي ديگري در سر داشت؟ اين شايد سوال خوبي‌ براي مصاحبه‌اي مفصل با او باشد.

با خودم مي‌گويم اين همان مسيري است كه احتمالا محمود فلاح تهيه‌كننده سبزواري سريال نيز در جواني بارها آن را طي كرده است. آيا او نيز روزي تصور مي‌كرد كه پذيرفتن تهيه‌كنندگي سريالي مانند مختارنامه باعث شود تا عنصر سلامت را از زندگي اش فاكتور بگيرد و درست در روزهايي كه كربلا مقابل دوربين رفته، از سوي پزشك معالج خود از سفر منع شود؟

يك روز كاري در كربلا
شاهرود از معدود شهرستان‌هايي است كه شما به عنوان مسافر نبايد از اين نگراني داشته باشيد كه مثلا موقع حساب كردن كرايه تاكسي ممكن است سر شما كلاه برود. روحيات صميمي‌ و مهربان اين مردم را پيش از اين هم در برخي از همكاران سريال مختارنامه ديده‌ام. شهر چند هفته‌اي تا سرسبزي دل انگيز و رويايي‌اش فاصله دارد.

فرصت كمي ‌براي گشت و گذار در شهر وجود دارد كه آن هم صرف رفتن به بسطام و زيارت امامزاده و ... مي‌شود و خريد نان‌هاي سنتي و شيرين شهر.6 صبح فردا اول ارديبهشت بيدار باش است و حركت به سمت روستاي طرود در 125 كيلومتري شاهرود. همراهانم بي‌خيال تماشاي برنامه نود شده‌اند تا فردا از گروه خبرنگاران جا نمانند.



همه چيز مهياي خوابي ‌عميق است اما باد شديدي كه پشت پنجره، شاخه‌هاي تازه سبز شده درختان را حركت مي‌دهد و سكوت هتل جهانگردي، انگار فضا را براي بال و پر گرفتن تخيلم مهيا كرده است، تخيلي كه با يك خواب نصفه نيمه تا صبح ادامه مي‌يابد و روز بعد هرقدر خودروي سمند گروه حمل و نقل به طرود نزديك‌تر مي‌شود، بيشتر وسعت مي‌يابد و با حسي عاطفي تشديد مي‌شود. دوست خبرنگارم احسان ناظم‌بكايي در حال نوشتن گزارشي است با موضوع «يك روز كاري گروه مختارنامه پشت صحنه‌هاي كربلا.» به او مي‌گويم كاش مي‌شد گزارشي نوشت از «يك روز كاري در كربلا.»

منظره‌هاي 2 طرف اين جاده بياباني كه با سرعت در پستي و بلندي‌ كوير مركزي ايران تغيير مي‌كند، چيزي بيش از زيبايي است. كوه‌هاي رنگي،‌ تركيب دشت و كوه و ابرهاي متراكم، همان چيزهايي است كه هر هنرمندي را در چنين فضايي بر سر ذوق مي‌آورد. گله‌هاي شتر نيز تصوير جذاب ديگري است كه در 2 طرف اين جاده كويري خلوت به چشم مي‌خورد. ساعتي بعد وقتي به طرود مي‌رسيم، اين روستاي كوچك تازه از خواب برخاسته است.

طرود روستايي با 500 خانوار سكنه و 2500 نفر جمعيت است و ساكنان آن با كشاورزي زندگي خود را مي‌گذرانند. چند دقيقه بعد از ورود به روستا و پس از پشت سر گذاشتن خياباني كم عرض، خودرو مقابل ساختماني مي‌ايستد كه چند شريان حياتي مختارنامه از آن عبور مي‌كند. شريان اول گروه تداركات است.

نمي‌دانم اعضاي گروه تداركات چه زماني به طرود آمده‌اند كه ساعت 8 صبح كه ما مي‌رسيم، تقريبا همه 800 نفر حاضر سر صحنه صبحانه خورده‌اند و راهي صحنه شده‌اند اما از خامه عسل و نان سنتي شاهرود كه شبيه بربري است باز هم سهمي‌ به ما مي‌رسد. در همين خانه شريان‌هاي ديگر يعني گروه چهره‌پردازي و لباس و صحنه نيز برقرار است.

وقتي وارد اتاق گريم مي‌شويم انگار كه روز كاري آنها پيش از طلوع آفتاب در طرود آغاز شده است. گريم بازيگران رو به اتمام است و حالا هنرورها زير دست گروه جوان و با سليقه استاد ولدبيگي چهره عوض مي‌كنند. لحظه‌اي بعد انوش معظمي‌ نيز از راه مي‌رسد. حرمله مختار در كارگاه جلوه‌هاي ويژه گريم مهيب و ‌ترسناك شده است.

هواي طرود آفتابي‌است و منظره نخل‌هايي كه در پس زمينه تصوير ديده مي‌شود، هيجان زيادي براي من و ديگر همراهانم ايجاد مي‌كند. نخل‌ها شباهتي به آنچه كه پيش از اين در جنوب ديده‌ام ندارد و شايد بتوان گفت از آنها زيباتر است. ساعتي بعد از كاظم جلالي نماينده مردم شاهرود ‌ كه همراه ضرغامي ‌به پشت صحنه آمده مي‌شنوم كه اين نخل‌ها در سال 1372توسط جهاد كشاورزي در 50 هكتار در اين منطقه كاشته شده است.



برخي از اين نخل‌ها توسط كودكان و نوجوانان بازيگوش روستا آتش زده شده، اما همچنان خرماي مرغوبي‌مي‌دهد. با عبور از مزارع يونجه و شنبليله به فضايي مي‌رسيم كه در كنار نخل‌هاي بزرگ و پهني كه از يك محل روييده‌اند، نهر بي‌آب علقمه به چشم مي‌خورد. فضايي شبيهL در دل زمين حفر شده است. اينجا تا چند روز قبل «نهر علقمه» مختارنامه بود. جايي كه كاوه فتوحي جوان خوش سيما و البته پيشاني بلند مختارنامه در نقش حضرت ابوالفضل ع مقابل دوربين رفت تا بخشي از اين سريال تاريخي را به تصوير بكشد.

تغييرات چهره ميرباقري در طول 6 سال فيلمبرداري مختارنامه نشان‌ ميدهد كه‌ او در اين‌سالها سير وسلوكي‌ معنوي را پشت‌سر گذاشته است. فتوحي امروز نيز سر صحنه بود، اما كلاه لبه دار خود را تا روي پيشاني‌اش پايين آورده بود كه برنامه كاري گروه براي عدم نمايش تصويري از او تا زمان نمايش سريال با حضور عكاسان دچار مشكل نشود. اگر دوست داريد تصور دقيقي از چهره او پيدا كنيد كافي است شمايل‌هايي كه از حضرت عباسع در نقاشي‌هاي قهوه‌خانه‌اي ديده‌ايد را دوباره به ذهن بياوريد.

صحنه مبارزه حضرت عباس از همين نقطه آغاز مي‌شود. در روايت‌هاي تاريخي تاكيد شده كه حضرت عباس با اسب وارد نهر علقمه مي‌شود، آب تا كمر اسب آمده و او مشك خود را در حالي كه سوار بر اسب است از آب پر مي‌كند. نبرد حضرت با سپاه شمر نيز در حالي كه سوار بر اسب است، انجام مي‌شود اما به دليل اين‌كه نمايش جنگ روي اسب و در حال سواره بودن با امكانات سينمايي ايران امري ناممكن است، در اين سريال ميرباقري حضرت عباس(ع) را هنگام رسيدن به نهر علقمه از اسب پياده مي‌كند و نبرد نيز به شكل پياده انجام مي‌شود.

در اين نبرد حضرت عباس پس از آن‌كه دستانش با ضربه شمشير سپاه شمر قطع مي‌شود، مشك را به دندان مي‌گيرد و به سمت خيمه‌هاي حرم مي‌دود. ميرباقري معتقد است تنها ضعف سريال مختار اين بخش از كار است و در ديگر بخش‌ها، سريال بسادگي قابل مقايسه با نمونه‌هاي خارجي آن است.

بيابان‌ها نزديك‌ترين جغرافيا به كربلا
فاصله نهر علقمه تا فضايي كه قرار است صحراي كربلاي مختارنامه باشد، با 10 دقيقه پياده‌روي و عبور از عرض رودخانه‌اي خشك طي مي‌شود. هرچه جلوتر مي‌رويم حجم بيشتري از عوامل و دست‌اندركاران مختارنامه وارد فضاي ديد ما مي‌شوند. زمين سنگلاخي اين منطقه با قلوه سنگ‌هاي درشت خود حتي پاهاي مجهز به پوتين‌هاي كوهنوردي را نيز آزار مي‌دهد، چه برسد به پاهاي برهنه كودكاني كه شايد در صحنه‌هاي بعدي اين بخش از كار و روي خار و خاشاك دوانده شوند.



ساعتي بعد در توضيحات ميرباقري مي‌شنوم كه علت انتخاب اين منطقه كه در پس زمينه آن نخلستاني گسترده به چشم مي‌خورد، اين است كه اين جغرافيا نزديك‌ترين فضا به جغرافياي كربلاست. در چنين فضايي به دنبال جمله يا كلمه مناسبي ‌مي‌گردم تا آن را توصيف كنم، اما گستردگي فضا اجازه نمي‌دهد تا وارد مقوله‌اي به نام «توصيف» شوم.

هنروري در لباس قرمزي كه نشان مي‌دهد به اشقياء تعلق دارد، با موتور از راه مي‌رسد و بعد از پارك كردن آن به سمت جايي مي‌رود كه رضا اصغري، دستيار اول كارگردان در چينش هنروران تعيين مي‌كند. تاوركرين 16 متري بنياد سينمايي فارابي‌كه نمادي از نهايت عظمت سينماي ايران است در اينجا نيز در حال علم شدن است تا در حضور مهمانان جلوه باشكوه‌تري از مختارنامه را عرضه كند.

عظيم جوان‌روح، فيلمبردار خوش خلق و سختكوش مختارنامه كه چندي قبل از سر صحنه راهي بيمارستان شده بود، انگار اين فضاها را بيشتر دوست‌ دارد تا آرامش اتاق بيمارستاني در شهرك غرب را كه اينچنين سر صحنه آمده است. رضا غفاري، فيلمبردار خوش‌تيپ سريال هم با همكارانش در حال راست و ريس كردن تاوركرين هستند.

رضا ميرباقري برادر كوچك داوود ميرباقري در حال پوشيدن لباسي سبز رنگ است تا در نقش شمايل امام حسينع مقابل دوربين برود. فخيم‌زاده با لباس حاضر و آماده بر صندلي باشكوهي نشسته و قرار است تا دقايقي ديگر به جلد عمر سعد برود كه در زيارت عاشورا اين‌طور از خجالت او در مي‌آييم: «و لعن الله عمر سعدا...» فخيم زاده در سريال تنهاترين سردار نيز نقش شمر را بازي كرده بود و حالا براي ادامه اين نقش كه بخش‌هاي ديگر آن را در طول 5 سال ساخت مختارنامه ايفا كرده بود، از ميانه فيلمبرداري سريال خود به شاهرود آمده است.



در جاي‌جاي صحنه، چهره‌هايي آفتاب سوخته با دست‌هايي زمخت و مردانه مشغول به نتيجه رساندن مقدماتي هستند كه قرار است به آغاز فيلمبرداري منتهي شود. فرقي نمي‌كند اين آدم‌ها در كدام يك از بخش‌هاي مختارنامه مشغول به كارند، از مهدي موسوي دستيار اول طراح صحنه كه با آن لباس خاكي رنگ و كلاه ماهيگيري شبيه شخصيت‌هاي اينديانا جونز شده تا محمد نظري مرد سر به زير و زحمتكش گروه تداركات و دو جوان نسبتا همسن و سال يعني احسان صابري و حامد نصراللهي كه چاي و آب و نوشيدني صحنه را فراهم مي‌كنند يا مهران آرين مرد هميشه تلفن به دست و بي‌سيم به گوش مختارنامه كه مسووليت حساس سرويس‌هاي حمل و نقل مختارنامه را به عهده دارد كه همگي ‌در به حركت انداختن چرخ بزرگ مختارنامه سهمي دارند.

با نزديك شدن زمان آغاز فيلمبرداري ديگر دست‌اندركاران هم يكي يكي سر صحنه حاضر مي‌شوند. باقر آشتياني، مدير توليد و مقصود ميرهاشمي، مدير تداركات با هم مي‌رسند. عليرضا بيات، دستيار توليد و هماهنگ‌كننده كرين و مسوول بردن و آوردن نگاتيوهاي مختار و چندين كار ريز و درشت ديگر هم سر صحنه حاضر شده است. در اين ميان جوان خوش‌تيپي كه مسوول پرداخت حقوق عوامل است و او را آقاي زنگنه خطاب مي‌كنند هم سر صحنه حاضر است و حالا علي شوقيان فيلمبردار پشت صحنه و مسعود پاكدل عكاس كار تلاش مي‌كنند تا بخش‌هايي از اين نظم دقيق و فعاليت گسترده را از طريق لنزهايي كوچك بر نوارهاي مغناطيسي و حافظه‌هاي رايانه‌اي جاي دهند.

داوود ميرباقري نيز با توقف خودروي سمند نوك مدادي، وارد صحراي كربلا مي‌شود. شمشيري چوبي ‌در دستانش دارد كه گاهي بر آن تكيه مي‌كند و چشماني كه پشت عينكي مارك‌دار و شكيل پنهان شده و بر اقتدار چهره‌اش اضافه مي‌كند، اما بسياري از همراهانم از ديدن صورت تكيده و استخواني ميرباقري كه با ريشي انبوه پوشيده شده، متعجب مي‌شوند.

اين چهره هيچ شباهتي به عكس روزهاي آغاز فيلمبرداري مختارنامه ندارد. براي خبرنگاري مانند من هم كه تجربه‌اي 13 ساله از حضور در پشت صحنه فيلم‌ها و سريال‌هاي تاريخي دارم، قابل باور نيست كه كارگرداني طي 6 سال اين‌طور تغيير چهره دهد، اما وقتي مي‌شنوم او از حاصل كار راضي است و مي‌گويد مختارنامه 70 درصد به اهدافي كه او مي‌خواسته رسيده و زماني كه به رئيس سازمان صدا و سيما مي‌گويد:



ديگر خسته نيستيم، حس مي‌كنم اين تغيير چهره شايد نتيجه سير و سلوكي معنوي باشد كه او در اين سال‌ها در مختارنامه و به دور از هيجان‌ها و جنجال‌هاي ظاهري حرفه فيلمسازي به آن رسيده است و حالا در آخرين ايستگاه اين مسير طولاني، با رضايت خاطر دست در دست عزت‌الله ضرغامي، ‌رئيس سازمان صدا و سيما كه به مهماني كربلا آمده، حركت مي‌كند و با هم از مختارنامه سخن مي‌گويند. ميرباقري به ضرغامي‌مي‌گويد: «فيلمبرداري بايد تا 15 ارديبهشت تمام مي‌شد، اما اگر بخواهيم جامع‌تر به كربلا نگاه كنيم اين مساله كمي ‌وقت مي‌خواهد و اين محدوديت ما را دچار مشكل مي‌كند.» ضرغامي‌هم مي‌گويد:

«تك تك شخصيت‌هاي كربلا جذابيت دارند و تصاويري كه از آنها تهيه مي‌شود بعدا نيز قابل استفاده است. الان هم كه آمديد پاي كربلا اشكالي ندارد كه شخصيت‌هاي مورد نظر شما نيز به داستان اضافه شوند. ما از كربلا چيزي نداريم كه اگر بخواهيم از آن كليپ بسازيم، بتوانيم استفاده كنيم و بد نيست چنين تصاويري در مختارنامه گرفته شود و به منبعي براي كليپ‌ها و نماآهنگ‌ها تبديل شود.»

ميرباقري به ضرغامي‌مي‌گويد كه فيلمبرداري حداكثر تا 15 خرداد تمام مي‌شود و اگر قرار است كربلا بيشتر و مفصل‌تر باشد، بايد اين وقت را به ما بدهيد كه تا پايان ارديبهشت در شاهرود فيلمبرداري را انجام دهيم و بعد هم 15 روز در احمدآباد مستوفي باقيمانده صحنه‌ها را فيلمبرداري كنيم.»

عاشورا زمان و مكان نمي‌شناسد
آفتاب طرود به نوك آسمان رسيده بود كه صحنه نماز سيدالشهدا در دشت كربلا به تصوير كشيده شد. بعد از اين صحنه بود كه در سوله ورزشي طرود مهمان گروه سازنده سريال شديم. جاي شما خالي ناهار خورديم و جاي شما خالي‌تر سكانس آب آوردن حضرت عباسع براي كودكان حرم و شهادت حضرت را بر پرده ديديم.

ساعتي بعد مصاحبه‌هاي رسمي ‌پايان يافت و مهمان‌ها با خودرو‌هاي شاسي بلندشان راهي تهران شدند. بركت كربلا يكي از مهمانان رسمي‌ را كه به دنبال گوشت شتر بود را هم بي‌نصيب نگذاشت و او با دستي پُر به تهران بازگشت. در ميان اين هياهو گروه سازنده مختار آرام آرام به سر صحنه بازگشتند تا به دور از قيل و قال چند ساعت قبل، ادامه كار را فيلمبرداري كنند.

در طول راه و بازگشت به تهران چند جمله در ذهنم بالا و پايين مي‌شود؛ اين‌كه در ‌ترازوي عالم رنج‌هاي همه انبيا در يك كفه و رنج‌هاي امام حسين ع در كفه‌اي ديگر قرار مي‌گيرد و هميشه كفه رنج‌هاي امام حسين سنگين‌تراز انبياي ديگر است. بي‌دليل نيست كه حركت عاشورا زمان و مكان نمي‌شناسد. اين حركت از دوره مختار آغاز شد و تا امروز نيز ادامه دارد. هميشه كربلايي هست تا در آن به دنبال حسيني شدن باشيم. مختارنامه قرار است به ما راه چگونه حسيني شدن را بياموزد.

بهترين بازيگران براي‌ متفاوت‌ترين ‌‌‌نقش‌ها
داود ميرباقري بازيگران سريال مختارنامه را با دقت و وسواس خاصي انتخاب كرد، او تلاش كرد شخصيت‌هاي اصلي اين سريال را به بازيگراني توانمند بسپارد كه براي تماشاچي تكراري هم نباشند. به همين دليل اجراي شخصيت اصلي سريال يعني «مختار» را به «فريبرز عرب نيا » سپرد؛ بازيگري با قابليت‌هاي بسيار كه قبل از سريال «مختارنامه» فقط در سينما فعاليت مي‌كرد.


ديگر بازيگران اصلي سريال مختارنامه هم با حساسيت ويژه‌اي انتخاب شدند كه برخي از آنها عبارتند از:

عبدالله بن‌زبير: رضا كيانيان، عمر سعد‌: مهدي فخيم‌زاده، ام‌ثابت همسر مختار‌: نسرين مقانلو، عمره دختر حاكم كوفه‌: فريبا كوثري، مسلم‌ابن عقيل‌: امين زندگاني، كيان‌: رضا رويگري، جاريه‌: ماه چهره خليلي، نعمان ابن بشير‌: داود رشيدي، ابن كامل‌: عنايت شفيعي، صعب ابن زبير: جعفر دهقان، محمد ابن حنفيه‌: محمدرضا شريفي‌نيا، شمر‌: محمد فيلي، ابدومه الحسنا مادر مختار‌: ژاله علو، عبيدالله‌بن زياد: فرهاد اصلاني، سليمان صرد خزاعي‌: ولي‌الله شير اندامي، ميثم تمار: پرويز پورحسيني، خولي‌: صدرالدين حجازي، ابراهيم اشتر‌: حسن ميرباقري، مهلب: كاظم هژير آزاد، عبدالرحمن ابن شريح‌: احمد علامه دهر، ز ائده ابن قدامه‌: محمود اردلان و حرمله‌: انوش معظمي.



13- "مختارنامه" با سابقه اي كه ميرباقري در زمينه ساخت سريالهاي مذهبي دارد، بدون شك يكي از مجموعه هاي موفق سيما خواهد بود، ولي از طرف ديگر زمانبندي كار آنچنان كه مد نظر مسؤولان سيماست، پيش نمي رود.در حال حاضر 27 ماه از زمان توليد سريال مي گذرد و مسؤول روابط عمومي آن از توليد تنها 60 درصد اين پروژه 1500 دقيقه اي خبرمي دهد. بنابراين با توجه به شرايط كار و برنامه ريزي لازم براي فيلمبرداري نبردهاي اصلي "مختارنامه" درشوشتر، انتظار نمي رود كه اين سريال تلويزيوني در مرداد ماه سال 85 به اتمام برسد.
"مختارنامه" پس از "حكايت مسافر گمنام"، "گرگ ها"، "رعنا"، "امام علي(ع)" و "معصوميت از دست رفته" ششمين اثر تلويزيوني داوود ميرباقري است كه به زندگي مختار ثقفي، رهبر قيام شيعيان در خونخواهي شهداي عاشورا مي پردازد.